بند شاه و عروس؛ یگ گام مهم در توسعۀ زراعت
مقدمه
بند ها آب را ذخیره نموده و منجر به توسعه زراعت و تمدن می‌گردد. در حال حاضر بیشتر مردمی که مصروف زراعت و مالداری هستند، بخاطری از قرا و قصبات به شهرها نقل مکان می کنند که در مناطق روستایی آب و دیگر امکانات کافی وجود ندارد. اگر بندها ساخته شود و آب ذخیره گردد، شکی نیست که تسهیلات زیاد در بخش زراعت برای مردم به وجود خواهد آمد.افغانستان از جمله کشورهایی است که بیشتر مردم آن به زراعت مصروف اند و عاید خود را از این طریق به دست می آورند و به زندگی خود ادامه می دهند. در افغانستان نظر به عوامل ذیل، نیاز به اعمار بند ها بسیار زیاد است، اول اینکه کشور ما زمین های وسیعی برای زراعت دارد، اما بیشتر از نصف زمین های قابل کشت و زرع نیست. نکته دیگر این است که در حال حاضر با وجود آب فراوان در افغانستان تنها حدود ۲۰ درصد برق مورد نیاز تولید می‌شود و متباقی از کشورهای همسایه وارد می‌گردد. دلیل سوم که ما نیاز به اعمار بندها داریم، این است که با ساختن بندها و کنترول آب، ما قادر خواهیم بود تا از حوادث طبیعی جلوگیری کنیم. همه ساله در مناطق مختلف افغانستان سیلاب ها رخ می دهد که نه تنها خسارات مالی و جانی به هموطنان وارد می کند، بلکه کشت‌زارهای زیادی را نیز تخریب می کند. با احداث بندها، از حوادث طبیعی نیز جلوگیری خواهد شد. با در نظر داشت این نکات، امارت اسلامی تصمیم گرفت تا در عرصه مدیریت آب در کشور گام های ملموس برداشته و بندهای آب را اعمار نمایند. یکی از این بندها بند شاه و عروس است که در ۱۱م جدی سال جاری به بهره برداری سپرده شد.
به بهره برداری سپردن بند شاه و عروس
هر کشور سعی دارد، آب خود را طوری مدیریت کند که بتوان از آن برای انرژی برق، زراعت و آشامیدن استفاده کرد. افغانستان نیز آب شیرین زیادی دارد، اما حکومت‌های پیشین توجه چندانی به مدیریت آن نداشتند. امارت اسلامی تلاش‌های خود را در زمینۀ مدیریت آب افزایش داده و ساخت و باز سازی بندهای آب را برای ذخیره آب در بیشتر مناطق کشور آغاز کرده است. یکی از این بندها بند شاه و عروس است، بند شاه و عروس در ولسوالی شکردره ولایت کابل موقعیت دارد. قرارداد این بند با یک شرکت خارجی امضاء شده بود. در جریان تحولات سیاسی اخیر در افغانستان و قبل از آن، در جریان افزایش وبای کرونا، کار این بند متوقف شد. باروی کار آمدن امارت اسلامی مسؤلان وزارت آب و انرژی برای ارزیابی این بند به ولسوالی شکر دره سفر نمود و با در نظر داشت ارزش و سطح پیشرفت کار این بند، تصمیم گرفت تا کارهای باقی مانده آن تکمیل نماید. بدین منظور در کمیسیون اقتصادی فیصله گردید که به منظور تکمیل کارهای باقی مانده بند شاه و عروس د افغانستان بانک مکلف است بخش باقیمانده انوایس پروژه را به منظور ادامه کارهای بند به شرکت قراردادی اجرأ نماید. شرکت قراردادی و وزارت آب و انرژی مکلف دانسته شدند، تا طبق وعده با دریافت این پول ،آب را بدون تاخیر مهار و در بند ذخیره نمایند. براساس فیصله کمیسیون اقتصادی، کارهای باقیمانده بند شاه و عروس آغاز شده و اکنون کار آن تکمیل گردید. این بند در ۱۱ جدی سال ۱۴۰۳ خورشیدی به بهره برداری سپرده شد. در مراسمی که به همین مناسبت برگزار شده بود، محترم ملا عبدالغنی برادر آخند معاون اقتصادی ریاست الوزراء در سخنرانی خود گفت، بند شاه و عروس کابل یک گام مهم در مدیریت آب کشور پنداشته می شود و کارهای باقی مانده به اثر سعی و تلاش امارت اسلامی افغانستان به صورت مسلکی به پایان رسیده است. در حال حاضر این بند از نظر آبرسانی، آبیاری و تولید برق عملاً آماده استفاده است. محترم حاجی ملا صاحب با اشاره به ضرورت و مدیریت آب گفت، که هنوز هم کشور ما به کار و سرمایه گذاری زیاد در این عرصه نیاز دارد. امارت اسلامی افغانستان با در نظر داشت اصل توسعه پایدار، تلاش های دوامدار قابل ملاحظه ای را برای مدیریت آب خود انجام می دهد؛ تا زیربنا های لازم آب را احداث نموده و گامهای لازم را در این راستا بردارند. معاون اقتصادی ریاست الوزراء افزود،به دلیل جنگ‌های داخلی و تحمیلی و سایر عوامل داخلی و خارجی در تاریخ معاصر کشور، سرمایه‌گذاری‌های مناسب و لازمی در زیر بنا‌های مدیریت آب صورت نگرفته است. به همین دلیل است که در زمان باران های موسمی و یا تغییرات اقلیمی که آب در کشور افزایش یافته و دریاها خروشان می‌شود، به جای ساختن، خانه های افغان های فقیر را تخریب می کنند، جان انسان ها را می گیرند، حاصلات دهاقین فقیر را می‌برند و تاسیسات عامه و خصوصی را ویران می کنند؛ اما وضعیت آب کشورهای دیگر چنین نیست، آب آنها بسیار ماهرانه ذخیره و مهار می شود، خانه های مردم را آباد، فصل‌های زراعتی را آبیاری، روشنایی را تولید می کند، غذا را به دسترخوان مردم می افزاید و مهمتر از همه ، بخش مهم رشد اقتصادی را تشکیل می دهد. از این جا دانسته می شود که مدیریت آب برای امارت اسلامی مهم است زیرا این بخش تأثیر مثبتی بر اقتصاد دارد. به همین دلیل است که در کنار سایر بندها، کار بند شاه و عروس تکمیل و به بهره برداری سپرده شد. اینکه ارزش اقتصادی این بند چقدر است، در زیر با هم می‌خوانیم.
ارزش اقتصادی بند شاه و عروس
آب برای بقای زندگی انسان و رشد اقتصادی بسیار مهم است. پس لازم است که آنرا مهار نموده و مورد استفاده قرار گیرد. بهترین روش برای کنترول و مدیریت آب ساختن بندها برای آب های دریاها، باران، برف و سیلاب است. بندهای آب از چند بعد برای افغانستان مهم است، واضح ترین و آشکارترین جنبه آن اقتصاد است. چون اقتصاد به اندازه یک شریان انسان برای یک کشور اهمیت دارد، بنابراین اقتصاد می تواند در کنار بهبود شرایط فرهنگی، امنیتی و سیاسی، عامل توسعه نیز شود. ما و شما می دانیم که برق برای به حرکت در آوردن چرخ اقتصادی ضروری است و ساختن بند های آبی برای تولید برق مهم است. برق یکی از نیازمندی های اساسی مردم افغانستان است که متأسفانه از سال ها بدین سو کمبود و نبود آن احساس می‌گردد. در حال حاضر افغانستان تنها ۲۰ درصد برق را از منابع داخلی تولید میکند، متباقی آن از کشورهای همسایه وارد و سالانه میلیاردها افغانی به کشورهای همسایه پرداخت می شود. همچنان، بند ها میتوانند آب مورد نیاز زمین های زراعتی ما را فراهم سازند. بر اساس ارقام وزارت زراعت، آبیاری و مالداری، نیمی از زمین‌های قابل کشت افغانستان به دلیل کمبود آب مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. با اعمار بندها، در کنار افزایش تولیدات زراعتی، فرصت های کاری برای مردم بیکار روستاها فراهم خواهد شد و سطح مهاجرت از مناطق روستایی به شهر ها کاهش یافته و از ازدحام در شهرها جلوگیری می گردد. با افزایش تولیدات زراعتی، تولید ناخالص داخلی نیز افزایش خواهد یافت. اعمار بند ها نه تنها به آب و انرژی کمک میکند، بلکه فرصت های رشد اقتصادی و سرمایه گذاری را نیز فراهم می سازد. در پروژه های اعمار بندها برای هزاران تن فرصت شغلی ایجاد می شود و با این کار میزان بیکاری کشور نیز کاهش می یابد. علاوه بر این، این پروژه ها سرمایه گذاران خارجی را نیز تشویق می کنند تا در بخش های اقتصادی و زیربنایی افغانستان سرمایه گذاری نمایند. تغییرات اقلیمی در جهان یک حقیقت است که افغانستان را نیز متاثر ساخته است. به دلیل تغییرات اقلیمی، خشکسالی ها و سیلاب ها در حال افزایش است و بند ها بهترین راه حل برای مدیریت آب پنداشته می شود. بند ها می توانند از سیلاب ها و از ضایع شدن آب جلوگیری نمایند. به کمک بندهای آب، افغانستان می تواند اثرات تغییرات اقلیمی را نیز کاهش دهد. پروژه های بند برق نه تنها به مناطق مرکزی سود می رساند، بلکه از نظر اقتصادی و اجتماعی مناطق دور افتاده را نیز توسعه می دهد که اغلب از خدمات دولتی محروم می باشند. با در نظر داشت اهمیت بندها، امارت اسلامی کار ساخت بندهای متوسط و کوچک را در کنار بندهای بزرگ در ولایات مختلف کشور آغاز کرده است. بند شاه و عروس نیز یکی از این بندها است که ارزش اقتصادی بالایی دارد. این بند ظرفیت تولید ۱٫۲ میگاوات برق، آبیاری ۳۵۰۰ هکتار زمین زراعتی، تامین سالانه ۵ میلیون متر مکعب آب آشامیدنی برای شهر کابل، کنترول سیلاب های فصلی، تغذیه چشمه‌ها و آب های زیرزمینی، احیای ایکوسیستم، فراهم ساختن زمینۀ کار برای مردم و آوردن تغییر اقتصادی و فرهنگی در زنده گی باشنده گان ولسوالی شکردره را دارد.
نتیجه‌گیری
برای تغذیه آب های سطحی، ذخایر آب های زیرزمینی و جلو گیری از مصرف غیر ضروری آب، لازم است تا بندها ساخته شود و یا کارهای باقی مانده بندهایی که قبلاً اعمار گردیده، اما کارهای آن تکمیل نشده است، به پایه اکمال برسد. با این کار، از یک طرف در کنار زراعت، بخش‌های دیگری نیز در کشور رشد خواهند کرد و از سوی دیگر، کشور از برق وارداتی رهایی خواهد یافت. با حل مشکلات موجود در عرصه برق، صنعت افغانستان پیشرفت و با توسعه صنعت، ثبات اقتصادی به وجود خواهد آمد و این کشور گام های سریع در جهت توسعه خواهد برداشت. امارت اسلامی با توجه به نکات فوق گام های ملموس را در عرصه مدیریت و مهار نمودن آب برداشته که نمونه خوب آن تکمیل کارهای باقی مانده بند شاه و عروس می باشد. با تکمیل و به بهره‌برداری سپردن این بند علاوه بر تولید برق، ۳۵۰۰ هکتار زمین زراعتی تحت آبیاری قرار می‌گیرد، آب آشامیدنی پاک برای مردم تهیه می‌شود و منابع آبی زیرزمینی تغذیه می‌شود. اینها همه می تواند در رشد اقتصادی کشور مؤثر تمام شود.