در سه ساله گذشته ا.ا.ا، در کنار سایر سکتور ها، دستاوردهای چشمگیری در بخش اقتصادی دارد که در اینجا به اختصار به برخی از آنها اشاره می کنیم
با روی کار آمدن امارت اسلامی، اوضاع اقتصادی با تهدید جدی روبرو بود، اکنون در حال پیشرفت است، پول افغانی نه تنها در برابر اسعار خارجی ثابت مانده است، بلکه ارزش آن در برابر برخی از اسعاری خارجی افزایش یافته است، نظام بانکی از سقوط نجات یافت، پروژه‌های اساسی در سکتورهای مختلف آغاز شد و با آمدن امارت اسلامی، سطح صادرات دو برابر شد، تجارت پیشرفت کرده، استخراج و پروسس معادن بزرگ، متوسط و کوچک در حال انجام است، قیمت های مواد اولیه خوراکی کاهش یافته، در داخل تولید مواد غذایی افزایش چشمگیری داشته، علاوه بر افزایش تشکیلات دولتی، فرصت های شغلی برای صدها هزار نفر در معادن و پروژه های عام المنفعه فراهم شده است، سطح تولید ناخالص داخلی افزایش یافته، میزان درآمد ملی افزایش قابل توجهی داشته، بودجه ملی از عواید داخلی تامین می شود، علاوه بر بازسازی شاهراه ها، امکانات زیادی در زمینه ترانزیت ایجاد شده است. امارت اسلامی فرصت‌هایی را برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در سکتورهای معادن، برق، زراعت، ترانسپورت، مخابرات و تکنالوژی معلوماتی، صنعت، بانکداری و سکتورهای تجارتی فراهم کرده است. در حال حاضر ده ها شرکت داخلی و خارجی عملاً در بخش های مختلف سرمایه گذاری کرده اند و ده ها شرکت داخلی و خارجی نیز به سرمایه گذاری علاقه نشان داده اند.
در طول سه سال گذشته امارت اسلامی در سکتورهای زیر کارهای اساسی انجام داده و فرصت‌هایی برای سرمایه‌گذاری در این زمینه‌ها ایجاد کرده است
-1 سکتور معادن
بر اساس بررسی های اولیه، افغانستان دارای منابع طبیعی به ارزش حدود سه تریلیون دالر است. امارت اسلامی سرمایه گذاری در سکتور معادن، استخراج حرفه ای و پروسس را در اولویت های خود قرار داده است. از سه سال گذشته استخراج و پروسس حدود ۲۰۰ معدن مختلف آغاز شده و مطالعات جیوفزیکی ده ها معدن دیگر به پایان رسیده و کار عملی در حال انجام است:
- حوزه نفتی آمو؛
- معدن مس عینک؛
- چهار بلوک معدن آهن غوریان هرات؛
- معدن سرب تولک ولایت غور؛
- معدن طلای سمتی تخار؛
- معادن زمرد پنجشیر؛
- معدن کرومایت لوگر؛
- معدن طلای زرکشان غزنی؛
- معدن ګچ میدان وردک؛
- معدن ذغال سنگ دره صوف سمنګان؛
- معدن ذغال سنگ بلخاب در سرپل؛
- استخراج و پروسس نمک؛
- معدن ذغال سنگ بامیان؛
- معدن سنگ های قیمتی ننگرهار؛
- ذخایر گاز جوزجان؛
- کارخانه های سیمنت قندهار، هرات و جبل السراج؛
و علاوه بر این، استخراج و پروسس مواد معدنی مختلف در ولایات ګوناګون آغاز شده است.
همچنان فرصت سرمایه گذاری داخلی و خارجی در ده ها معدن بزرگ، متوسط و کوچک فراهم شده است، به عنوان مثال:
- معدن آهن حاجی گک بامیان؛
- حوزه های نفتی کتواز و هلمند؛
- حوزه نفتی هرات؛
- معدن طلای دشت قلعه تخار؛
- معدن مس شیدا هرات؛
- و معدن مس بلخاب سرپل را می توان نام برد.
-2 سکتور برق
افغانستان ظرفیت تولید بیش از ۳۰۰هزار میگاوات برق را دارد. از این جمله ۲۲۲هزار میگاوات خورشیدی، ۶۶هزار میگاوات بادی، ۲۳هزار میگاوات آبی و ۴هزار میگاوات برق بیوگاز است.
افغانستان کشوری است که منابع طبیعی عظیمی برای تولید برق دارد، اما به دلیل اشغال و جنگ، علاوه بر مناطق روستایی، شهرها نیز به برق دسترسی ندارند. امارت اسلامی این سکتور را در یکی از اولویت های کاری خود قرار داده که علاوه بر سرمایه گذاری داخلی، زمینه سرمایه گذاری خارجی را نیز فراهم کرده است و در سه سال گذشته صدها میگاوات برق آبی و خورشیدی تولید کرده است.
بعد از آمدن امارت اسلامی در این سکتور پروژه های تکمیل شده و در حال عملی شدن، بطور ذیل است:
- تکمیل فاز دوم کجکی؛
- تكميل كارهای باقيمانده بند كمال خان در آينده نزديك؛
- آغاز كار عملی بند بخش آباد؛
- اغاز کار باقیمانده بند شاه و عروس؛
- آغاز امور باقیمانده بند پاشدان؛
- آغاز کار های انتقال لین ۵۰۰ کیلوولت برق از شمال به جنوب کشور؛
- تمدید لین ۱۱۰ کیلوولت برق از کجکی به قندهار؛
- آغاز کارهای بند مناگی در کنر، بند چک میدان وردک و بند توری در زابل؛
- در آینده نزدیک آغاز فعالیت های عملی پروژه کاسا یک هزار؛
- پروژه های تولید برق خورشیدی بشمول کابل در بسیاری از ولایات؛
- ساخت و بازسازی سب ستیشن های برق در ولایات مختلف؛
- و تمدید لین ۲۲۰ کیلوولت از ترکمنستان به ولایت هرات؛
امارت اسلامی فرصت های سرمایه گذاری در زمینه تولید برق آبی در پروژه های ذیل فراهم نموده است:
- پروژه آبیاری و برق گمبیری؛
- بند ۲ سروبی؛
- بند باغدره؛
- بند شاه توت؛
- پروژه آب اشامیدنی، آبیاری و تولید برق دهله؛
- و پروژه آب آشامیدنی کابل – پنجشیر را می توان به عنوان نمونه نام برد.
فرصت های سرمایه گذاری در تولید برق خورشیدی در ولایات ذیل فراهم شده است:
- لغمان، غور، نیمروز، پکتیکا، خوست، فراه، دایکندی و شماری از ولایات دیگر.
فرصت های سرمایه گذاری در پروژه های تولید برق بادی ذیل مهیا شده است:
- پروژه های برق بادی در ولایات بلخ، پروان، هرات و سایر ولایات کشور.
-3 سکتور زراعت
زراعت نقش سازنده ای در ثبات اقتصادی کشور دارد و یکی از عوامل مهم رشد اقتصادی محسوب می شود. به همین دلیل است که زراعت یک سوم ارزش مجموعی تولیدات داخلی کشور را تشکیل می دهد. بیشتر نیروی کار کشور در زراعت مشغول به کار هستند و عواید خود را از این سکتور به دست می آورند. بیشترین اقلام صادراتی کشور را محصولات زراعتی تشکیل می دهد و بیشترین صادرات انجام شده طی سه سال گذشته نیز محصولات زراعتی بوده است.
امارت اسلامی در سه سال گذشته تلاش نموده تا با عملی نمودن پلان های موثر و طبق نیاز های روز زراعت را میکانیزه نماید که در نتیجه تولید محصولات زراعتی با کیفیت و کمیت خوب تولید، فرصت های کاری برای شهروندان مهیا، تا حدودی نیازهای خانواده ها برآورده و سطح صادرات نیز با آن افزایش یافته است.
همچنان معاونیت اقتصادی ریاست الوزراء در یک سال گذشته با کمک کارشناسان افغان روی استراتژی انکشاف ملی کشور کار می کند که پس از منظوری عالیقدر امیرالمؤمنین شیخ صاحب حفظه الله عملی و ما می توانیم زراعت افغانستان را مکانیزه کنیم و کشور را به سمت صنعتی شدن سوق دهیم.
همچنان طی سه سال گذشته فضای امنی برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی در سکتور زراعت در کشور فراهم شده است و همچنان تلاش ها در این زمینه ادامه دارد. برای مدیریت آب نیز کارهای عملی آغاز شده که نمونه بارز آن کانال قوش تیپه، بندهای کمال خان، پاشدان، شاه و عروس، بخش آباد و پروژه تحکیمات سواحل دریای آمو است.
با روی کار آمدن امارت اسلامی فرصت های سرمایه گذاری در پروژه های ذیل در بخش زراعت به وجود آمده است:
- مراکز پروسس میوه؛
- سردخانه‌ها برای محصولات زراعتی؛
- ګرین هاوس ها؛
- سیستم های آبیاری؛
- برنامه احیای زیربنا و آبیاری کانال ننگرهار؛
- و حوزه پنجم دریا آمو به عنوان نمونه یاد کرده میتوانیم.
-4 سکتور ترانسپورت
در سکتور ترانسپورت، بازسازی شاهراه ها عملا آغاز شده است مانند سرک کابل – قندهار، سالنگ ها، دهلیز واخان، سرک هرات – غور، سرک قندهار – ارزگان، بازسازی ده ها سرک بشمول کابل در ولایات درجه اول و سرک های برخی از ولایات درجه دوم و احداث سرک ها از مراکز ولایات به ولسوالی های دور دست و ارتباط کشور با منطقه و کشورهای همسایه از طریق راه آهن نیز به سرعت ادامه دارد.
یکی از این پروژه ها پروژه افغان - ترانس است که با تطبیق آن علاوه بر اتصال آسیای جنوبی و مرکزی، راه را برای ایجاد کوتاه ترین دهلیز ترانزیتی بین چین و اروپا هموار می کند. علاوه بر این، کار عملی قسمت دوم قطعه چهارم خط آهن خواف - هرات نیز جریان دارد.
همچنان، امارت اسلامی فرصت های سرمایه گذاری در پروژه های ذیل مربوط سکتور ترانسپورت فراهم کرده است:
- راه آهن اندخوی-شبرغان، تورغندی- هرات، قندهار- سپین بولدک، هرات، فراه و دلارام.
- سرک حلقوی شهر کابل؛
- و ساخت ترمینل ها در شاهراه ها را می توان به عنوان نمونه یاد نمود.
-5 سکتور مخابرات
امارت اسلامی همچنان در سه سال گذشته دستاوردهای چشمگیری در سکتور مخابرات داشته است که از جمله پیشرفت هایی در نصب صدها پایه مخابراتی در سراسر کشور، توسعه شبکه انترنت در مناطق دور افتاده و سایر بخش ها مشابه صورت گرفته است.
همچنان فرصت‌هایی برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در بخش های ذیل در سکتور مخابرات به وجود آمده است:
- توسعه شبکه ملی فایبر نوری به تمام ولایات.
- ایجاد سیستم RTDMS برای اطمینان از شفافیت عواید.
- و ثبت تلیفون همراه با امارت از طریق کود مخصوص به عنوان نمونه قابل ذکر است.
-6سکتور صنعت
در سه سال گذشته در کنار سایر سکتور ها به سکتور صنعت توجه ویژه صورت ګرفته است. امارت اسلامی سرمایه گذاری خصوصی و تشبثات خصوصی را در کشور تشویق، حمایت و تضمین کرده است. در حال حاضر افغانستان در محصولات زراعتی، دارو، غذا، صنایع دستی و بسیاری از بخش های که تعدادی ان به ۲۴ میرسد، تولیدات دارد.
سرمایه گذاری در سکتور صنعت افغاستان مهیا شده و سرمایه گذاران داخلی و خارجی عملا می توانند در این زمینه ها سرمایه گذاری نمایدکه عبارتند از: صنایع کیمیاوی، مواد ساختمانی، ماشین آلات و صنایع فلزات، صنایع داروسازی، صنایع چاپ، نجاری و کاغذ سازی، صنایع سبک، صنایع غذا و سایر صنایع.
-7 سکتور بانکی
امارت اسلامی در سه سال گذشته در سکتور بانکی مانند سایر بخش‌ها کارهایی مؤثر انجام داده است که در اینجا به عنوان نمونه به برخی از آنها اشاره می‌شود:
- ارائه خدمات بانکی به نقاط دور دست کشور؛
- بهبود عملکرد سکتور بانکی؛
- مسدود کردن معاملات به اسعار خارجی و ترویج افغانی در سراسر کشور؛
- افزایش ارزش افغانی در برابر ارزهای خارجی؛
- چاپ بانکنوت های افغانی و عرضه آن به بازار و در مقابل جمع آوری بانکنوت های فرسوده افغانی از بازار و حریق نمودن آن؛
- مروج ساختن بانکداری اسلامی؛
- پرداخت تضمینات، طلبات و تامینات قبلی؛
- توسعه سیستم های پرداخت و تکنالوژی معلوماتی؛
- کاهش تورم به سطوح مطلوب؛
- کاهش تدریجی محدودیت ها بر امانت های مشتریان؛
- حل مشکلات نقدینگی در بانک های خصوصی؛
- فعال نمودن کمیسیون قرضه های صعب الحصول؛
- تنظیم مقرره د افغانستان بانک برای نهاد های قروض کوچک؛
- اولویت دادن به پرونده های مالی در محاکم؛
- توزیع حسابات بانکی کارکنان امارتی به بانک های خصوصی؛
- جمع آوری عواید از طریق بانک ها.
امارت اسلامی فرصت‌های سرمایه‌گذاری بی‌شماری را برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در توسعه و مروج ساختن بانکداری اسلامی در کشور فراهم کرده است و از آنها می خواهند در این بخش سرمایه گذاری نمایند.
-8سکتور تجارت
طی سه سال گذشته، در نتیجه تلاش های امارت اسلامی، سطح مبادلات تجارتی در کشور افزایش چشمگیری داشته است. امارت اسلامی در این زمینه امکانات زیادی ایجاد کرده که به عنوان نمونه به برخی از آنها اشاره می کنیم:
- استفاده از راه های بدیل تجارتی؛
- توسعه شهرک های صنعتی؛
- ایجاد اتاق های تجارتی؛
- کاهش تعرفه بر مواد خام؛
- برگزاری نمایشگاه های ملی و بین المللی؛
- معافیت از جرائم مالیاتی؛
- ارائه خدمات ۲۴ ساعته در گمرکات؛
- گشایش دهلیزهای هوایی؛
- بازسازی شاهراه ها در بخش ترانسپورت معیاری؛
- ایجاد لابراتوار های معیاری برای کنترول کیفیت اجناس؛
- عصری نمودن گمرکات و ارائه خدمات الکترونیکی؛
- ایجاد تسهیلات در ترانزیت؛
- توسعه و بازسازی شبکه های راه آهن؛
- و ایجاد مارکیت های تجارتی مشترک با کشورهای همسایه در مرزها.
در حال حاضر در ۲۴ سکتور تجارتی صادرات در حدود ۸۰ کشور به طور عادی ادامه دارد. بیشتر این صادرات از ۱۳ ولایت کشور انجام می شود.
صادرات کشور علاوه بر ایران، پاکستان، هند، چین، قزاقستان، امارات متحده عربی، ازبیکستان، ترکیه، عراق و تاجیکستان به کشورهای عربی و اروپایی نیز انجام می شود.
همچنان بر اساس معیارهای بین المللی، زون های پروسس صادرات در ولایت کابل، قندهار، هرات، ننگرهار، بلخ و پکتیا ساخته می شود برای هر زون ۱۰۰ جریب زمین در نظر گرفته شده و امور انتقال و مالکیت زمین به پایان رسیده است که در آینده نزدیک برای معیاری سازی صادرات کشور مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
با احداث این زون ها، اموال تجارتی بسته بندی، پروسس و به شکل معیاری زمینه انتقال فراهم می شود و برای حدود ۱۰۰ هزار نفر فرصت کاری نیز مهیا خواهد ګردید.
از ولایاتی که صادرات زیادی انجام می شود، دفاتر رسیدگی به اسناد صادراتی در آنجا ایجاد و کار ۴ روزه در ۴۰ دقیقه انجام می شود.
همچنان به منظور صادرات معیاری به جهان، امارت اسلامی تمامی گمرکات را به تکنالوژی معیاری و پیشرفته مجهز نموده است و تلاش ها در این زمینه جریان دارد که تاثیر مثبت قابل توجهی بر کیفیت و کمیت صادرات داشته است.
از سوی امارت اسلامی در زمینه‌های ذیل فرصت‌های سرمایه‌گذاری را در سکتور تجارت به میان آمده است :
- داشتن ترانسپورت معیاری؛
- عصری نمودن ګمرکات؛
- احداث مراکز پروسس و بسته بندی محصولات زراعتی؛
- ایجاد لابراتوارهای معیاری برای کنترول کیفیت اجناس؛
- ساخت ګدام ها؛
- و توسعه و احداث شهرک های صنعتی را می توان به عنوان نمونه ذکر نمود.
-9حکومتداری الکترونیکی
امارت اسلامی با همکاری سکتور خصوصی در زمینه حکومتداری الکترونیکی فرصت هایی را برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی در زمینه های زیر فراهم کرده است:
- سیستم جمع آوری عواید؛
- سیستم صدور جواز؛
- سیستم کنترول سرعت وسایط نقلیه؛
- نصب سیستم جی پی ایس در وسایط نقلیه؛
- نصب سیستم ترازو تناژ بلند؛
- و سیستم سکن موتر های باربری را به عنوان نمونه ذکر نمود.
از نظر اتصال منطقوی افغانستان به نزدیک ترین و امن ترین راه برای ترانزیت و انتقال انرژی بین آسیای مرکزی و جنوبی تبدیل شده است. امارت اسلامی زمینه را برای اجرای پروژه های تاپی، کاسا یک هزار، توتاپ و تاپ فراهم کرده است.
قابل ذکر است که امارت اسلامی علاوه بر سکتور های که در بالا ذکر شد، امکانات سرمایه گذاری در افغانستان، حمایت سرمایه گذاران و نکاتی که زمینه سرمایه گذاری را در اینجا فراهم کرده است، عبارت اند از:
۱-حکومت حمایت کننده سرمایه گذاری؛
۲- نیروی جوان و ارزان کاری؛
۳- مصارف کم تجارتی و کاروبار؛
۴- از طریق اتصال منطقوی دسترسی به بازار های بین المللی؛
۵- موافقت نامه های دوجانبه و چند جانبه تجارتی؛
۶- یک بازار استفاده ناشده با رقبای محدود و محیط گسترده برای انجام فعالیت های تجارتی؛
۷- عضویت در سازمان بین المللی تجارت؛
۸- مرکز حل منازعات تجارتی؛
۹ – و امنیت سرتاسری.