ارزش برق در اقتصاد
قیس احمد
مقدمه
برق در رشد اقتصادی کشورها و رفع نیازهای مختلف جوامع بشری از قبیل تهیه مواد خوراکی و آشامیدنی، انجام فعالیت‌های تجارتی، ارایه خدمات صحی و آموزشی، حکومت‌داری الکترونیکی، فعالیت‌های اداری، امنیت، دسترسی به اطلاعات و سایر عرصه‌ها نقش بسیار مهم و ارزنده‌ای ایفا کرده است. برق یکی از پر مصرف‌ترین انرژی در سطح جهان محسوب می‌شود که روز به روز نیاز به آن در حال افزایش است. این نیاز در بخش صنعت یک کشور بیش از سایر بخش‌ها احساس می‌شود؛ زیرا برای داشتن یک اقتصاد نیرومند، صنعت ضروری است و برای یک صنعت قوی، برق از همه مهم‌تر می‌باشد. با در نظرداشت همین اهمیت، امروز تمامی کشورها تلاش می‌کنند تا در صورت داشتن برق مورد نیاز در داخل کشور، هزینه‌های خود را کاهش دهند. زمانی که برق فراوان و ارزان باشد، کارخانه‌های صنعتی افزایش می‌یابند، مواد خام به تولیدات قابل مصرف تبدیل می‌شوند و سطح تولید بالا می‌رود. در نتیجه فرصت‌های کاری افزایش یافته و میزان بیکاری و فقر کاهش می‌یابد.
ارزش اقتصادی برق
در سطح جهان منابع گوناگونی برای تولید برق وجود دارد که در این میان، منابع تجدیدپذیر و پاک از اهمیت بیشتری برخوردار است. خوشبختانه افغانستان ظرفیت بسیار بالای در زمینه منابع تجدیدپذیر و پاک (آفتاب و باد) دارد. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، افغانستان سالانه ۳۰۰ روز آفتابی دارد که می‌توان از آن ۲۲۲ هزار میگاوات برق آفتابی تولید کرد. همچنین در ولایات مختلف، ظرفیت بالای برق بادی موجود است که در مجموع به ۶۶ هزار میگاوات می‌رسد. ارزش برق خورشیدی و بادی در این است که برخلاف سایر منابع، از تولید کاربن و گازهای گلخانه‌ای مضر جلوگیری می‌کند. برخلاف منابعی چون زغال‌سنگ و گاز طبیعی، این نوع برق بدون انتشار گازهای مضر تولید می‌شود که در مدیریت و کنترول تغییرات اقلیمی بسیار مؤثر است و در حال حاضر در سطح جهان به آن توجه جدی شده است.
برق آفتابی و بادی منابع تجدیدپذیر و پایان‌ناپذیر هستند، در حالی‌که سایر منابع مانند زغال‌سنگ، نفت و گاز طبیعی به‌سرعت رو به اتمام می‌باشند. از همین رو، استفاده از برق آفتابی و بادی در حفظ این منابع طبیعی نقش مثبت دارد. علاوه بر آن، سایر منابع تولید برق گازهایی چون نایتروجن اکساید، سلفر دای‌اکساید و سایر گازهای زهری را منتشر می‌کنند که برای سلامت انسان‌ها بسیار زیان‌بار است. تولید برق خورشیدی و بادی به آب نیاز ندارد، آن را آلوده نمی‌کند و استفاده مجدد از آن را مختل نمی‌سازد. این نوع برق با هزینه کم و به‌سادگی تولید می‌شود و مانع از خرید برق وارداتی با قیمت بالا می‌گردد. در نتیجه می‌توان در درازمدت پول صرفه‌جویی کرده و در سایر بخش‌های توسعه‌ای آن را به‌کار گرفت.
تلاش‌های امارت اسلامی در بخش تولید برق
با درنظرداشت ارزش اقتصادی برق و ظرفیت موجود در کشور، امارت اسلامی تلاش‌های جدی را آغاز کرده است تا با استفاده از منابع داخلی، به ویژه منابع تجدیدپذیر و پاک (آفتاب و باد)، برق مورد نیاز کشور را تولید و به تدریج در این سکتور به خودکفایی برسد. در این راستا، پروژه‌هایی به ظرفیت ۲۶۱ میگاوات و به ارزش ۲۲.۷ میلیارد افغانی در شماری از ولایت های کشور آغاز شده است. از جمله این پروژه‌ها: ۲.۷ میگاوات برق آفتابی در ولسوالی سروبی ولایت کابل، ۴۰ میگاوات برق آفتابی در ولسوالی دهدادی ولایت بلخ، ۵ میگاوات برق آفتابی در ولایت هرات، ۱۰ میگاوات برق آفتابی در ولایت لغمان، ۴۳.۲ میگاوات برق بادی در ولایت هرات، ۴۰ میگاوات برق آفتابی در ولسوالی محمدآغه ولایت لوگر، ۴۰ میگاوات برق آفتابی در پارک صنعتی شیخ مصری ولایت ننگرهار، ۵۰ میگاوات برق گازی در مرکز شبرغان ولایت جوزجان و ۱۰ میگاوات برق آفتابی در ولسوالی سروبی ولایت کابل اند. باید یاد آورشد که پروژه ۱۰ میگاوات برق آفتابی در ولسوالی سروبی عملاً به بهره‌برداری سپرده شده است.
نتیجه‌گیری
با تکمیل این پروژه‌ها و آغاز تولید برق از منابع آفتابی، بادی و زغال‌سنگ، صنعت در ولایات چون کابل، هرات، لغمان، لوگر و دیگر ولایات رشد خواهد کرد. سرمایه‌گذاری جدید جذب می‌شود، تولید و تهیه مواد خام رونق می‌گیرد، نیازهای مردم از طریق تولیدات باکیفیت داخلی و با قیمت مناسب تأمین می‌شود. برای توسعه صنعت، تکنالوژی جدید و ماشین‌آلات پیشرفته وارد کشور می‌شود. هم‌زمان تعدادی از هموطنان در بخش‌های تخنیکی و مسلکی آموزش می‌بینند، زمینه کاری در داخل کشور فراهم می‌شود و از رفتن مردم به کشورهای خارجی به شکل قاچاقی و خطرناک جلوگیری خواهد شد. همچنان سطح زندگی مردم در این ولایات بالا می‌رود، گام مؤثری در راستای حفاظت محیط زیست برداشته می‌شود و در کل میزان سرمایه‌گذاری در سکتور انرژی افزایش می یابد.