مکثی بر اهمیت و بازسازی شاهراه سالنگ

نویسنده: هدایت الله واحدی

مقدمه

اعمار و بازسازی شاهراه ها، سرک ها و راه های مواصلاتی اهمیت بنیادی در رشد اقتصادی کشور داشته که با آن در کنار فراهم شدن سهولت ها در حصه رفت و آمد عامۀ مردم، سکتور اقتصادی کشور نیز توسعه یافته می تواند. بر اساس این دیدگاه، امارت اسلامی ضمن براه اندازی و تطبیق پلان ها در عرصه های مختلف زیربنایی، بازسازی و اعمار شاهراه ها و سرک ها را جهت تسهیلات بیشتر برای ترانزیت اقلام تجارتی و رفت و آمد شهروندان در صدر برنامه های کاری خود قرارداده است. ارائه خدمات اثرگذار و معیاری ترانسپورتی، تقویت ارتباطات ترانسپورتی با کشور های همسایه و منطقه و انکشاف زیربناهای ترانسپورت در اولویت های امارت اسلامی قرار داشته، که در این ارتباط عملاً کار بازسازی شاهراه های بزرگ مانند شاهراه سالنگ، کابل- هرات، علاوه از مرکز، بازسازی و ترمیم سرک های شهرهای بزرگ، گسترش سرک ها از مرکز ولایات به ولسوالی ها و نقاط دور دست ادامه دارد. در نوشته حاضر پیرامون پس منظر شاهراه سالنگ، اهمیت اقتصادی، امور بازسازی و افتتاح بهره برداری تونل و گالری(۱۶) این شاهراه اشاره گردیده است.

پس منظر تونل و شاهراه سالنگ

تونل شاهراه سالنگ که شمال و جنوب افغانستان را با هم وصل می کند یکی از نمونه های عالی مهندسی در قاره آسیا است. هدف از احداث این تونل کوتاه و  آسان ساختن سفر از کابل به صفحات شمال بود زیرا قبل از ساختمان آن مسیر مسافرت خیلی ها طولانی و مشکل بود. راه عبور از کوتل شیبر در بامیان و سپس غوربند و در سرخ آب  این راه نه تنها مشکل زا بود بلکه به دلیل برف باری در طول سه ماه زمستان مسدود نیز میشد و مشکلات زیاد را به بار می آورد، حتی در بهترین شرایط نیز پیمودن این مسیر کار ساده و آسانی نبود. در سال ۱۳۰۸ خورشیدی پیشرفت های قابل توجه در جهت بهبود شاهراه بزرگ شمال آغاز و در سال ۱۳۱۲ خاتمه یافت . با وجود تلاش های فراوان این  راه همچنان طولانی بود و رویای مسیر کوتاه تر به سوی صفحات شمال بخصوص بلخ همچنان در حد یک رویا باقی ماند. در واقع تا سال های دهه ۴۰ هجری خورشیدی هیچ کاری در مورد تونل صورت نگرفت . بلاخره در سال ۱۳۳۸خورشیدی کار اعمار آن آغاز و پس از شش سال در تابستان ۱۳۴۳ خورشیدی به مصرف بالغ به ۶۳۸میلیون دالر در زمان صدارت سردار داود خان اکمال شد. تونل سالنگ در ارتفاع ۳۹۵۰ متری از سطح آب و در موقعیت مرکزی کوه‌های پر برف هندوکش قرار دارد. طول این تونل ۲٫۷ کیلو متر می‌باشد. ارتفاع این تونل ۵ متر و دارای عرض ۶ متر می‌باشد. تونل مذکور فاصلهٔ میان شمال و جنوب افغانستان را ۱۱۰ کیلومتر کوتاه‌تر کرده ‌است. این تونل شمال افغانستان را به جنوب افغانستان متصل می‌نماید. قبل از احداث این تونل وسیلهٔ تجارت و انتقالات از میان کوهای پر برف هندوکش صورت می‌گرفت. در زمان‌های قدیم مردم از شمال به جنوب افغانستان از طریق پنج راه سخت گذر سفر و انتقالات می‌نمودند. این راه‌ها عبارت بودند از شاهراه میان بادغیس و هرات از راه مرغاب و کوتل نخوتک، شاهراه دوم میان بامیان و بلخ، جادهٔ سوم از خنجان به شمالی، جادهٔ چهارم میان بدخشان و پنجشیر، جادهٔ پنجم بین بدخشان و نورستان بود. هم‌اکنون دو شاهراه آن یعنی هرات - بادغیس و سالنگ‌ها اعمار گردیده متباقی خامه است. قابل یاد آوریست که طول عمومی سرک این شاهراه از جبل السراج الی سالنگ ها ۸۸ کیلومتر می باشد.

 امارت اسلامی و بازسازی شاهراه سالنگ

تردیدی نیست که امارت اسلامی با گزینش سیاست اقتصاد محور خواستار آن است تا خدماتی ارزنده را در همه بخش ها به هدف عمران و بازسازی زیربنا های کشور و از این طریق در نهایت به بالنده گی و خود کفایی کشور و زنده گی مرفه اتباع کشور انجام دهد. به این آرزو مندی امارت اسلامی ضمن سایر کار های بنیادی به رفع مشکلات و چالش های موجود در عرصه راه های ترانزیتی و رفت و آمد مردم بپردازد و از این مجرا خدماتی را جهت رشد اقتصادی و رفاه همگانی برای شهروندان انجام دهد، به این اساس امارت اسلامی افغانستان بازسازی سرک ها و شاهراه را در اولویت برنامه های کاری خود قرارداده که به این سلسله کار بازسازی و ترمیم اساسی ۸۰ کیلو مترِ  این شاهراه به تاریخ  ۲۱ سرطان ۱۴۰۲ خورشیدی با حضور محترم عبدالغنی برادر آخند معاون اقتصادی ریاست‌الوزرا، افتتاح گردید و اینک امور بازسازی تونل و گالری(۱۶) این شاهرا قبل از وقت معینه به تاریخ ۲۹ ام قوس همین سال به پایه اکمال رسید و توسط محترم ملا عبدالغنی برادر آخند طی مراسمی شانداری به بهره برداری سپرده شد. در مراسم افتتاح بهره برداری تونل و گالری شاهراه سالنگ، معاون اقتصادی ریاست الوزراء گفت که یک ملت مادامی از لحاظ اقتصادی به پای خود می ایستد و به سوی خود کفایی گام بر می دارد، که زیربنای سالم داشته باشد. زیربنای کشور ما در طول چهل سال گذشته آسیب زیادی دیده است. امارت اسلامی اهمیت بازسازی بنیاد های اقتصادی را درک نموده، بناً پالیسی اقتصادی بخش عمدۀ آن را تشکیل میدهد. وی افزود، امارت اسلامی در نظر دارد تا در صورت مساعد شدن امکانات تونل دوم سالنگ را نیز احداث نماید و از حیرتان الی تورخم شبکه خط آهن را ایجاد نماید، که در این صورت در ترانریت افزایش به عمل میاید و برای شهروندان سهولت های بی شماری فراهم می شود. بناً چنین برمیاید که امارت اسلامی بازسازی و انکشاف زیربنا های کشور را در صدر برنامه های کاری خود قرارداده و به طور خستگی ناپذیر در این راستا سعی و تلاش می کند.

اهمیت شاهراه سالنگ

شاهراه سالنگ از جهات مختلف حایز اهمیت می باشد، که از آن جمله می توان بر نقش مؤثر آن در ترانزیت اقلام تجارتی به مصرف کم و مدت زمان کوتاه اشاره نمود، که این مسئله به نحوی از انحاء بالای کاهش قیمت مواد و اقلام تجارتی مورد نیاز مردم تأثیرات ژرفی داشته و نقش بسزای در حصه مسایل اقتصادی مردم و کشور دارد، زیرا مواد و اقلام صادراتی و وارداتی به مصرف کم و مدت زمان کوتا صورت گرفته و این خود در کاهش قیمت اموال و خرید و فروش عاری از اهمیت نیست و از جانب دیگر سهولت های لازم را برای رفت و آمد مسافرین مساعد می نماید، این شاهراه که یکی از شاهراه های مهم ترانزیتی کشور است علاوه از اتصال ولایات شمال به مرکز کشور، نقش مهم و اساسی در انتقال اموال و اجناس تجارتی (صادرات و واردات) با کشور های همسایه دارد. همچنان هنگامی که کار بازسازی اساسی این پروژه آغاز گردیده، برای شماری از هموطنان عزیز ما به شکل مستقیم و غیر مستقیم فرصت های کاری ایجاد گردیده و در کنار به میان آمدن فرصت های کاری سهولت های زیادی فراهم گردیده و می شود. همچنان جهت حفظ و مراقبت از این مسیر زمینه اشتغال دایمی برای تعدادی از مردم مساعد می شود، که این خود نقش مؤثری در امرار معیشت مردم و افزایش عاید سرانه دارد. همچنان این شاهراه نُه ولایت شمالی و چهار بندر بزرگ تجارتی را به کابل وصل می‌کند که به اهمیت اقتصادی آن می افزاید. به همین شکل محترم ملا عبدالغنی برادر آخند پیرامون اهمیت بازسازی شاهراه سالنگ در مراسمی که به مناسبت افتتاح بازسازی پروژه مذکور به تاریخ ۲۱ سرطان ۱۴۰۲ خورشیدی تدویر گردیده بود گفت که این پروژه پس از کانال قوش‌تپه، دومین پروژه‌ی بزرگ ملی و اقتصادی دانست و گفت که با تکمیل آن، سهولت رفت ‌و آمد در بخش تجارت از شمال به جنوب، به وجود خواهد آمد. همچنان معاون اقتصادی ریاست الوزراء در مراسم بهره برداری تونل و گالری ۱۶ شاهراه سالنگ در مورد اهمیت این شاهراه به تاریخ ۲۹ام قوس ۱۴۰۲خورشیدی گفت که اهمیت این راه در این است که افزون بر وصل شمال و جنوب کشور در بخش ترانزیت برای کشور های آسیای میانه و آسیای جنوبی نقش مهمی را بازی می کند، در صادرات و واردات اقلام تجارتی تسهیلات زیادی را به میان آورده و از این مسیر حجم داد و ستد تجارتی بیشتر می شود.

مروری بر مشکلات این شاهراه در ګذشته

مشکلات و عوامل زیادی سبب گردیده تا کشور ما فاقد سرک های معیاری برای ترانزیت و اقلام تجاری و رفت و آمد مسافرین باشد، که از آن جمله می توان از چند عامل مهم نام برد:

عدم امنیت مهم ترین چالش سر راه ترانسپورت در کشور به شمار میرفت، که شاهراه ها از این لحاظ مصؤنیت نداشت و تجارت به دلیل نا امنی در شاهراه ها به مشکل مواجه بود و از جانب دیگر حکومت های گذشته هیچ توجهی بنیادی در این عرصه نداشتند. همچنان سرقت های مسلحانه و باج گیری از دیگر گونه های نا امنی بود که موجب کندی رشد تجارت در کشور شده بود. نبود سیستم ترانزیتی و کمبود وسایط ترانسپورتی معیاری، رفت و آمد موتر های باربری به توناژ بلند، فساد اداری، اخاذی های غیر قانونی و بارنده گی های پی هم در فصل زمستان از چالش های عمده این شاهراه بود، که خوشبختانه با حاکمیت مجدد امارت اسلامی امنیت سرتاسری تأمین گردیده و زمینه برای کار و پی کار در این عرصه مساعد گردیده، فساد ریشه کن شده، به پدیده جنگ و خود سری و اخاذی نقطه ای پایانی گذاشته شده و تعهد در حصه عمران و بازسازی کشور موجود است، که در پرتو این مسایل اهم مشکلات کوچکی دیگر هم حل خواهد شد و زمینه برای پیشرفت مسایل اقتصادی و خدماتی بیشتر فراهم خواهد شد.

نتیجه‌گیری

مسلم است که احداث و  احیایی مجدد شاهراه ها، سرک ها و راه های مواصلاتی نقش بارزی در رشد و توسعه اقتصادی کشور داشته که در پرتو آن افزون بر تسهیلات در قسمت رفت و آمد عامه مردم، سکتور اقتصادی انکشاف یافته می تواند. بادر نظرداشت این اصل مهم امارت اسلامی با گزینش سیاست اقتصاد محور علاوه از سایر بخش های اقتصادی ایجاد و بازسازی سرک ها، شاهراه ها و تأسیسات زیربنایی را در اولویت برنامه های کاری خود قرارداده است،که در این ارتباط عملاً کار بازسازی شاهراه های بزرگ مانند سرک شاهراه سالنگ، کابل- هرات، علاوه از مرکز بازسازی و ترمیم سرک های شهر های بزرگ، گسترش سرک ها از مرکز ولایات به ولسوالی ها و نقاط دور دست ادامه دارد. شاهراه سالنگ، از ولسوالی جبل‌السراج پروان تا ولسوالی خنجان بغلان، توسط دو شرکت خصوصی بازسازی می شود که وقت بازسازی کامل آن دو سال تذکر داده شده است که فعلاً امور بازساری تونل و گالری(۱۶) آن تکمیل و  توسط محترم ملا عبدالغنی برادر آخند معاون اقتصادی ریاست الوزراء به تاریخ ۲۹ ام قوس ۱۴۰۲ به بهره برداری سپرده شد. که با آن از یک سو سهولت ها در حصه رفت و آمد مردم  به میان آمده است و از سوی دیگر به رشد و توسعه اقتصادی کشور می انجامد. زیرا شاهراه سالنگ یکی از شاهراه های مهم ترانزیتی کشور است که علاوه از اتصال ولایات شمال به مرکز کشور، نقش مهم و اساسی در انتقال اموال و اجناس تجارتی (صادرات و واردات) با کشورهای همسایه دارد.