نگاهی به ارزش زراعت در تولید ناخالص داخلی
نویسنده: قیس احمد
مقدمه
یکی از وظایف اساسی و مهم دولت ها فراهم آوردن فرصت های شغلی برای مردم از سوی دیگر ارائه خدمات خوب در زمان مناسب به آنان است. کشورهایی که توانستهاند فرصتهای شغلی ایجاد کنند و به مردم خود خدمات ارائه دهند، در اقتصاد ملی خود پیشرفت چشمگیری داشتهاند. یک بخش مهم اقتصاد ملی تولید ناخالص داخلی را تشکیل میدهد، به هر اندازه که تولید ناخالص داخلی افزایش میابد به همان سطح صادرات کشور بلند رفته و به مردم فرصت های جدید بوجود میاید. بخش های مهم برای رشد تولید ناخالص داخلی خدمات، صنعت و زراعت است. زراعت در تولید ناخالص داخلی کشورهای مانند افغانستان نسبت به بخش های دیگر سهم مهم دارد و توجه به این سکتور از وظایف مهم دولت شمرده میشود. ما در این مقاله بر ارزش زراعت در تولید ناخالص داخلی به طور خلاصه صحبت میکنم.
تولید ناخالص داخلی یا GDP چیست؟
GDP مخفف «Gross Domestic Product»است، مجموعه اجناس تولید شده در یک کشور،از نظر علم اقتصاد GDP ارزش یک ساله اجناس تولید شده و خدمات ارایه شده در یک کشور است. این معیار شناخته شده برای ارزیابی فعالیت های اقتصادی یک کشور است که برای بار اول از سوی سیمون کوزنتس Simon Kuznets اقتصاد دان امریکایی در اواخر قرن هجده هم میلادی به وجود آمد و پس از آن برای پیشرفت اقتصادی یک کشور به حیث معیار پذیرفته شد.
GDP از اندازه تولیدات صنعتی و محصولات زراعتی در یک کشور بحث میکند. به هر اندازه که در داخل یک کشور اندازه تولید و محصول افزایش میابد، به همان اندازه صادرات و در مجموع سطح GDP بلند میرود.
در کشورهای مانند افغانستان که تا هنوز صنعتی نشده، سطح GDP آن تا حد زیاد به بخش زراعت وابسته است.
ارزش زراعت در تولید ناخالص داخلی
افغانستان برای زراعت اقلیم مناسب، زمین های حاصلخیز وسیع و آب فراوان دارد. ارقام نشان داده که حدود ۸۰٪ باشندهگان کشور مشغول زراعت و مالداری اند و از این طریق نیازمندیهای روزمره خود را حل میکنند. اما با وجود پیشرفت تکنالوژی و عصری شدن سیستم های زراعتی، سکتور زراعتی کشور ما میکانیزه نشده و به طور سنتی پیش برده میشود، اگر برای میکانیزه کردن آن تلاش شود دور از تصور نیست که کشور در بسیاری عرصه ها به خودکفایی دست یافته و به میلیونها نفر زمینه کار مساعد خواهد شد.
افغانستان اکنون بیلانس نا متعادل تجارتی دارد که نسبت به صادرات واردات آن چندین برابر بلند است. طبق معلومات وزارت تجارت و صنعت در سال ۱۴۰۲ خورشیدی رقم مجموعی تجارت حدود ۱۰ میلیارد دالر می رسید، که از جملهی آن نزدیک به دو میلیارد دالر صادرات و متباقی آن واردات را تشکیل میداد. علت کمبود صادرات اینست که تولید ناخالص داخلی ما محدود است. سه سکتور مهم تولید ناخالص داخلی صنعت، خدمات و زراعت است، که بدبختانه بنا بر دلایل گوناگون یکی از آن هم پیشرفت مطلوب ندارد. افغانستان برای افزایش تولید ناخالص داخلی علاوه بر صنعت به پیشرفت سکتور زراعت شدیدأ نیاز دارد، زیرا در اینجا به میلیون ها هکتار زمین هموار، آب های فراوان و نزدیک به دو حصه نفوس برای پیشرفت زراعت وجود دارد.
برای میکانیزه کردن سکتور زراعتی و افزایش محصولات باید کارهای زیر انجام شوند.
- آوردن تکنالوژی و ماشینری زراعتی به کشور؛
- استفاده از سیستم های پیشرفته آبیاری و ترویج آن؛
- با در نظر داشت اقلیم هر ولایت توزیع تخم اصلاح شده در آن؛
- تولید کود کیمیاوی با کیفیت در داخل کشور و توزیع آن؛
- برای جلوگیری آفت های زراعتی، تولید داروی باکیفیت و وارد کردن آن؛
- برای نگهداری محصولات ایجاد سردخانه ها در تمام کشور؛
- ایجاد مرکز های پروسس و بسته بندی محصولات؛
- ترویج استفاده از محصولات داخلی در کشور و افزایش تعرفه ها بر محصولات خارجی؛
- بازاریابی به محصولات زراعتی در داخل و خارج از کشور؛
- راه اندازی نمایشگاها در داخل و خارج از کشور؛
- توجه ویژهی دولت به سکتور زراعت و در صورت امکان در نظر گرفتن بودجه انکشافی به این بخش؛
- و برای پیشرفت این سکتور استفاده از تجربه های کشورهای خارجی.
در صورت عملی شدن موارد فوق سکتور زراعت از شکل سنتی به میکانیزه تغییر خواهد کرد. در آن صورت با هزینه کم و خیلی راحت محصولات چند برابر بیشتر از اکنون بدست می آید. با افزایش این محصولات، سطح تولید ناخالص داخلی GDP نیز افزایش می یابد. با مکانیزه کردن سکتور زراعت میتوانیم صادرات بیشتری نسبت به حالا داشته باشیم، در برابر صادرات بیشتر به همان مقدار اسعار خارجی به خصوص دالر را دریافت خواهیم کرد و این باعث حفظ ارزش افغانی خواهد شد. با افزایش سطح تولید ناخالص داخلی، اکثر نیازها با حزینه کمتر از منابع موجود در داخل کشور تامین می شود. قیمت کالاهایی که از خارج وارد می شود افزایش نمی یابد و این امر باعث افزایش عرضه و تقاضا می شود و شهروندان می توانند نیازهای خود را به صورت ارزان تامین کنند. در این صورت سطح زندگی مردم بلند می رود، خدمات به نحو مطلوبی به آنها می رسد و در نتیجه همه اینها اقتصاد ملی کشور رشد چشمگیری خواهد داشت.
نتیجه گیری
افغانستان از نظر آب و هوا کشوری مناسب برای زراعت خوانده می شود و حدود ۸۰٪ مردم آن مشغول زراعت اند. به هر اندازه که این سکتور رشد کند به همان اندازه محصولات زراعتی با کیفت و بیشتر بدست می آید. حجم زیادی از تولید داخلی تأثیر مستقیمی بر تولید ناخالص داخلی GDP کشور دارد و تولید ناخالص داخلی GDP معیار اصلی اقتصاد یک کشور است. در عصر حاضر آن کشورها در جهان به سرعت در حال پیشرفت اقتصادی هستند که تولید داخلی بالا دارند. از یک طرف نیازهای داخلی آنها به خوبی از این منابع تامین می شود و از طرف دیگر صادرات آنها روز به روز در حال افزایش است. و به این صورت بخش اعظم مارکیت تجارتی جهانی نیز در اختیار خود دارد. افغانستان همچنین نیازمند توجه ویژه به بخش زراعت از منابع تولید داخلی است. در نتیجه افزایش تولید ، سطح GDP تولید ناخالص داخلی افزایش یافته و سطح صادرات بلند خواهد رفت. با مکانیزه شدن بخش زراعتی، علاوه بر افزایش تولید ناخالص داخلی، افراد زیادی نیز مشغول کار خواهند شد و این اقدام تاثیر مثبت و قابل توجهی بر اقتصاد ملی خواهد ګذاشت.