نگاهی گذرا به آغاز کار پروژه تاپی
نگاهی گذرا به آغاز کار پروژه تاپی
مقدمه
پروژه خط لوله گاز تاپی (TAPI) که کار عملی آن در ۲۱ م ماه سنبله سال جاری در حضورداشت مقامات ارشد افغانستان و ترکمنستان آغاز شد.
پروژه تاپی گاز طبیعی ترکمنستان را به افغانستان، پاکستان و هندوستان انتقال میدهد، با اجرای این پروژه بزرگ، افغانستان به دهلیز اقتصادی بین آسیای مرکزی و جنوبی تبدیل می شود ، یکی از پروژه های بزرگ منطقه و از پروژه های بسیار سودمند برای مردم افغانستان است.
خط لوله گاز تاپی به طول ۱۸۱۴ کیلومتر و قطر ۵۶ اینچ از جنوب (Galkynysh) ترکمنستان آغاز و پس از گذشت حدود ۱۵۰ کیلومتر از خاک ترکمنستان وارد هرات افغانستان می شود.
این خط لوله تقریباً ۷۳۰ کیلومتر از خاک افغانستان عبور میکند و از ترکمنستان از طریق هرات، فراه، نیمروز، هلمند و قندهار به شهر کویته و ملتان پاکستان به مقصد نهایی آن که (Fazilka ) هند است میرسد.
اولین صحبت ها در مورد این پروژه در دهه ۹۰ آغاز شد و در سال ۲۰۰۸ میلادی هندوستان به طور رسمی شریک این پروژه گردید.
هدف اصلي این پروژه انتقال ۳۳ میلیارد متر معکب گاز ترکمنستان از راه افغانستان به پاکستان و هندوستان است.
برای تطبیق و تکمیل آن در سال ۲۰۱۴ از سوی کشورهای شریک این پروژه یک شرکت سهامی به نامه (TPCL) ساخته شد. شرکت گاز ترکمنستان، تصدی افغان گاز، شرکت خصوصی سیستم گاز پاکستان و شرکت خصوصی گیل هندوستان عضویت این شرکت سهامی را دارند.
مصرف مجموعی این پروژه از ۹ تا ۱۰ میلیارد دالر تخمین شده است.
پروژه تاپی؛ از خواب تا واقعیت
پروژه تاپي با آغاز کار خود نه تنها سیاست های منطقه را عمیقآ متاثر ساخت، بلکه در بحث های جیوپولیتیک نیز یک بحث جدید را ضافه کرد، که آیا امنیت خط لوله گاز را به وجود می آورد یا لویه گاز امنیت را تامین میکند؟
گر چه این یک امر طبیعی است که موجودیت امنیت خط لوله گاز را به وجود میاورد و تاریخ پنج دهه اخیر نیز نشان داده که امنیت در هر جا زمینه تمدید لوله گاز را به وجو آورده؛ اما در کشور مانند افغانستان که از چند دهه به اینسو درگیر جنگ و نا امنی بود، بیشترین حلقه های علمی امیداور کرده بود که با تطبیق این پروژه امنیت این کشور تامین خواهد شد.
مردم افغانستان از چندین سال بدینسو آرزو داشتند که این خواب به واقعیت تبدیل شوند. واقعیت تعبیر این رویا بیشتر از دوه دهه وقت گرفت. از زمانیکه امارت اسلامی کنترول تمامی کشور را به دست گرفته و امنیت سرتاسری تامین شد، رهبری امارت بر اساس منافع و احترام متقابل با کشورهای همسایه، منطقه و جهانی ارتباط برقرار کرده و به همه کشورها اطمینان داده که خاک افغانستان علیه هیچ کشور استفاده نخواهد شد.
امارت اسلامی به سرمایه گذاران داخلی و خارجی اطمنان داده که حاضر است با تمامی سرمایه گذاران در این کشور همکاری کند، امارت اسلامی همچنان از سرمایه گذاران داخلی و خارجی خواسته که مانند پروژه تاپي در افغانستان سرمایه گذاری کند تا باعث اتصال کشور ها در منطقه شود.
این پروژه به تاریخ ۲۱ ام سنبله سال روان هجری خورشیدی با حضور مقامهای بلند پایه افغانستان و ترکمنستان آغاز شد. قابل یاد آوری است که در کنار این پروژه کار پروژه (تاپ) و ( فایبر نوری) نیز آغاز شد.
مسیر پایپ لاین
این خط لوله گاز از ولایت های هرات، فراه، نیمروز، هلمند و قندهار افغانستان و شهرهای کویته و ملتان پاکستان گذشته و به (Fazilka ) هندوستان میرسد.
این لوله گاز که ظرفیت آن ۳۳ میلیارد متر مکعب در سال است ۲۱۴ کیلومتر در خاک ترکمنستان،۷۳۰ کیلومتر در افغانستان و ۸۲۷ کیلو متر از خاک پاکستان میگذرد. طرح پروژه‌ی تاپی به شمول روسیه مورد تائید شماری از کشورها قرار گرفته است.
منافع اقتصادی پروژه تاپي برای افغانستان
۱ – تبدیل شدن افغانستان به نقطه وصل کشورهای آسیایی مرکزی و جنوبی.
۲ – زمینه سازی برای گشایش دهلیز در بخش انرژی برق.
۳- توسعه روابط و ترانسپورت در بین کشورهای منطقه.
۴ – زمینه سازی کار برای هزاران نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم.
۵ – ایجاد زیرساخت ها.
۶ – اضافه شدن بیش از ۴۰۰ میلیون دالر در سال به عواید ملی.
۷ – همچنان افغانستان در دهه اول ۵۰۰ متر مکعب، در دهه دوم یک میلیارد و در دهه سوم یک و نیم میلیارد متر مکعب گاز از این پروژه دریافت خواهد کرد.
۸ - اینکه افغانستان یک کشور زراعتی است، می توانیم در پروژهای تولید کود کیمیاوی از این گاز استفاده کنیم.
۹ – بدون شک تجارت آن مناطق رشد خواهد کرد که این پروژه از آن عبور میکند.
۱۰ - در همین مسیر پروژه های دیگر مانند خط راه آهن، تمدید برق و فایبر نوری نیز تطبیق خواهد شد.
۱۱ - پس از موفقیت این پروژه سرمایه گذاران خارجی نیز آماده سرمایه ګذاری بیشتر در کشور خواهند شد.
اثرات منطقوی پروژه تاپي
نه تنها افغانستان، بلکه کشورهای منطقه نیز از فواید اقتصادی پروژه تاپی سود میبرند. ترکمنستان اکنون ۳۵ میلیارد متر مکعب گاز به قیمت پاین به چین میفروشد، از اینرو ترکمنستان میخواهد با اتکا بر چین رهایی یابد و بتواند گاز طبیعی خود را به قیمت مناسب به فروش برساند.
تجارت و کسب کار در آن مناطق رشد خواهد کرد که این لوله از آن میگذرد، همچنان فروشگاه ها، هوتل ها، زیربناها و خدمات افزایش خواهد یافت.
شماری زیاد باشنده گان محل برای حفاظت از این پروژه گماشته شده و شماری دیگری در بخش های دیگر این پروژه استخدام خواهند شد، همچنان افغان های مسلکی فرصت این را به دست می آورد تا مدیریت عصری را بیاموزند.
پاکستان نیز از این پروژه گاز مورد ضرورت خود را بدست میاورد. رهبری امارت اسلامی افغانستان با تاتطبیق این چنین پروژه ها تلاش میکنند برای رشد اقتصادی و پیشرفت زمینه سازی نماید. تطبیق این چنین پروژه های بزرگ از یک طرف زمینه کار را به هموطنان مساعد می سازد و از طرف دیگر باعث واریز شدن اسعار خارجی به کشور می شود، با این امر نیازمندی اسعار خارجی کشور تامین شده و با ثبات نرخ تبادله و تطبیق سیاست های پولی کمک میکند.
نقش ترانزیتی افغانستان
در زمان اشغال افغانستان کشورهای همسایه بیشتر در مسایل سیاسی و امنیتی با یک دیگر همکاری داشتند و بیشتر محور مناسبت با همین مسایل محدود بود، با پایان یافتن اشغال و به قدرت رسیدن امارت اسلامی افغانستان، اکنون مسایل اقتصادی اساس اقدامات ستراتیژیک با کشورهای همسایه است.
افغانستان آهسته آهسته به سطح منطقه در صحنه با استفاده از ظرفیت های اقتصادی و انرژی به یک بازیگر مهم تبدیل می شود، که می توانیم از آغاز کار عملی پروژه تاپي، انکشاف بندر چهابهار، پروژه‌ی تاپ و کاسا یک هزار و شماری از پروژه های دیگر نام گرفت.
از سوی دیگر دهلیز لاجورد که افغانستان از راه ترکیه با کشورهای اروپایی وصل می کند به افغانستان این امکان را فراهم کرده که از اتکا بر کشورها، بندرها و راه های ترانزیتی کشور های جنوبی رهایی یابد.
سهم افغانستان در پروژه تاپي
افغانستان از این پروژه همه ساله نزدیک به ۵۰۰ میلیون دالر ترانزیت و به ترتیب در ۱۰ سال اول ۵۰۰ میلیون متر مکعب، در دهه دوم یک میلیارد متر مکعب و در دهه سوم یک نیم میلیارد متر مکعب گاز به دست میاورد، همچنان هزار ان نفر در آن به کار گماشته خواهند شد. پروژه تاپی که ظرفیت انتقال ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز را دارد با طول ۷۳۰ کیلو متر از ولایت های هرات، نیمروز، هلمند و قندهار گذشته به پاکستان و تا سرحد هندوستان میرسد.
پروژه های که همزمان با (تاپی )آغاز شد
در کنار تاپی کار شماری از پروژه های دیگر نیز آغاز شد. بخشی دیگر این پروژه انتقال ۵۰۰ کیلو وات برق است که از ترکمنستان به پاکستان انتقال می‌ابد و افغانستان همه ساله از این پروژه ۱۱۰ میلیون دالر حق ترانزیت را بدست می اورد. در کنار آن در ولایت هرات، فراه و قندهار سه سب‌ستیشن برق نیز ساخته می شود. ضمنآ کیبل فایبر نوری با عبور از افغانستان کشورهای منطقه را با هم وصل میکند. در کنار تاپی پروژه ای دیگر ساختن راه آهن است که از طریق افغانستان، ترکمنستان را با پاکستان متصل میسازد.
گفته میشود که با طول ۱۳ کیلو متر راه آهن تورغندی افغانستان قرار است از سوی ترکمنستان به هزینه ۱۰ میلیون دالر ساخته شود.
نتیجه گیری
بیشتر از دو دهه می شود که خبر های آغاز کار های عملی پروژه تاپی به گوش میرسد، اما بنا بر یک سلسله موضوعات سیاسی ، اقتصادی، امنیتی و اجتماعی کار عملی این پروژه امکان پذیر نبود. پایان اشغال افغانستان و تفاهم مشترک کشورهای منطقه و تلاش های امارت اسلامی زمینه‌ی این را فراهم ساخت که کار های عملی این پروژه آغاز شود.
با تطبیق این پروژه از یک طرف، افغانستان منبع خوب عایداتی به دست می آورد و از سوی دیگر با تآثیر بر اوضاع سیاسی و امنیتی منطقه میتواند موقف و موضع قوی را از آن خود سازد.
امارت اسلامی افغانستان بارها تآکید کرده که کشور های منطقه باید سیاست اقتصاد محور و احترام به منافع متقابل را انتخاب کند. امارت اسلامی پروژه های اساسی را با ارزش دانسته و تحریم های موجود اقتصادی در برابر این پروژه ها چالش های عمده ، و تطبیق همچو پروژه ها در سطح منطقه به جای رقابت های سیاسی باعث آغاز همکاری های اقتصادی میدانند.
امارت اسلامی افغانستان به این نظر است که تطبیق پروژه های بزرگ اقتصادی در منطقه، کشور های همسایه افغانستان را تشویق خواهند کرد که منافع خود را شریک دانسته و چالش های موجود در برابر همکاری گسترده اقتصادی را از بین ببرد.
اهمیت اقتصادی و ترانزیتی افغانستان به نفع کشورهای همسایه و منطقه است، پروژه های اقتصادی و اتصال منطقوی وسیله ثبات و پیشرفت در منطقه است. این یک حقیقت صریح است که شراکت منافع اقتصادی در ثبات سیاسی منطقه همکاری می کند و امارت اسلامی افغانستان تلاش دارد که زمینه این را فراهم نماید که با کشورهای همسایه و منطقه همکاری های اقتصادی مشترک را به وجود آورده و راه را برای تطبیق پروژه های بزرگ هموار سازد.
مآخدها:
- P Hopkins, Pipelines: Past, Present, and Future, Paper Presented in the 5th Asian Pacific IIW International, Congress Sydney, Australia in 2007; M O Lawal, Historical Development of the Pipeline as a mode of Transportation.
- P Hopkins, Pipelines: Past, Present, and Future, Paper Presented in the 5th Asian Pacific IIW International Congress Sydney, Australia in 2007
- ADP, Regional: Turkmenistan-Afghanistan-Pakistan-India Natural Gas Pipeline Project, Phase 3, see it online < http://www.adb.org/projects/44463-013/main>
- Asian Development Bank (ADB), Regional: Turkmenistan-Afghanistan-Pakistan-India Natural Gas Pipeline Project, Phase 3, last update 19 Sep 2016, see it online:< https://www.adb.org/projects/44463-013/main> (Accessed at 16 October 2016)
- [31] Lydia Powell, TAPI: Pipeline for regional peace and energy security, Observer Research Foundation, published in employment news, 8 Jan 2016, see it online:< http://employmentnews.gov.in/TAPIPipeline%20for%20regional%20peace%20and%20energy%20security08Jan16.pdf>
- World Bank, Country: India, see it online:< http://data.worldbank.org/country/india>
- World Energy Outlook, India Energy Outlook 2015, see it online:< http://www.worldenergyoutlook.org/media/weowebsite/2015/IndiaEnergyOutlook_WEO2015.pdf>
- The News, LNG can bridge gas demand-supply gap: ETPL, The News, 25 Sep 2015, see it online:< https://www.thenews.com.pk/print/64500-lng-can-bridge-gas-demand-supply-gap-etpl>
- Asian Development Bank, Sector Overview, Engro Fast-Track Liquefied Natural Gas Regasification Project (RRP PAK 48307), see it online:< https://www.adb.org/sites/default/files/linked-documents/48307-001-ssa.pdf>
- Casey Michel, Chatter Surrounds Turkmenistan’s Gas Export Plans, The Diplomat, 3 June 2016, see it online:< http://thediplomat.com/2016/06/chatter-surrounds-turkmenistans-gas-export-plans/>
- Natalia Konarzewska, Turkmenistan advances westward natural gas export, 25 March 2016, see it onlie:< https://www.cacianalyst.org/publications/analytical-articles/item/13345-turkmenistan-advances-westward-natural-gas-export.html>
- Luca Anceschi, Turkmenistan’s Export Crisis: Is TAPI the answer, Central Asia Policy Brief, No. 27 (June 2015), see it online:< http://centralasiaprogram.org/wp-content/uploads/2015/06/Policy-Brief-27-June-2015.pdf>
- Drazen Jorgic, INTERVIEW: TAPI gas pipeline consortium plans investor roadshows in November, Reuters, 14 Oct 2016, see it online:< http://in.reuters.com/article/pakistan-energy-tapi-idINKBN12E1A3>
- Kay Johnson, TAPI gas pipeline through Afghanistan ‘doable’-ADB official, Reuters, 8 April 2016, see it online:< http://in.reuters.com/article/pakistan-gas-pipeline-idINKCN0X51MN>
- Reuters, Turkmenistan borrows $700 million for TAPI pipeline-state news agency, 14 Oct 2016, see it online:< http://in.reuters.com/article/turkmenistan-pipeline-idINKBN12E254>
- Huseyn Hasanov, Turkmenistan allocates first tranche for TAPI construction, Trend News Agency, 4 June 2016, see it online:< http://en.trend.az/business/energy/2542060.html>
- DAWN, Turkmengas to lead TAPI pipeline consortium, 7 Aug 2015, see it online:< https://www.dawn.com/news/1198829>
- Weekly Analysis, TAPI pipeline building process: any hope for success?, Eurasian Research Institute, 30 Dec 2014-5 Jan 2015, No 1.
- https://tolonews.com/pa/afghanistanد-ټاپي-پروژه؛-له-کومه-تر-کومه
- https://dab.gov.af/index.php/ps د-ټاپي-پروژه؛-اقتصادي-ګټې-او-فرصتونه
- www.afghanchamber.com/about/Mining.html
- https://jpt.spe.org/twa/indias-midstream-petroleum-network-grows