رشد صنعت سیاحت؛ ورود سیاحان خارجی به کشور افزایش یافته است
مقدمه
افغانستان یک کشور باستانی است که تاریخ طولانی، آثار تاریخی، طبیعت زیبا، مناظر دیدنی و فرهنگ غنی دارد. پس از چند دهه جنگ و اشغال، اکنون در سراسر افغانستان امنیت تأمین شده و امارت اسلامی تلاش می‌ورزد تا از طریق توسعه صنعت سیاحت، اقتصاد کشور را تقویت کند. افغانستان برای رشد و پیشرفت صنعت سیاحت فرصت‌های بسیار خوبی دارد که در صورت توجه به آن، بدون تردید می‌تواند نقش مهمی در شګوفایی اقتصادی کشور ایفا نماید. بر اساس ارقام رسمی، در شش ماه گذشته سال جاری خورشیدی، نزدیک به پانزده هزار سیاح به افغانستان سفر کرده و از ولایات مختلف کشور دیدن نموده‌اند. در چهار سال اخیر، شمار سیاحان خارجی که به کشور سفر می‌کنند، هر سال رو به افزایش است. در این نوشته، درباره وضعیت کنونی ورود سیاحان خارجی، فرصت‌های موجود، و چگونگی توسعه بیشتر این صنعت صحبت خواهیم کرد.
افزایش سفر سیاحان خارجی به افغانستان
بر اساس ارقام اداره ملی احصائیه و معلومات، در شش ماه اول سال ۱۴۰۴ خورشیدی، رفت و آمد ۱۴ هزار و ۸۲۹ تبعه خارجی از طریق میدان های هوایی و بنادر زمینی کشور ثبت شده است. در این مدت، ۸ هزار و ۹۶ تبعه خارجی وارد کشور شده‌اند و ۶ هزار و ۷۳۳ تن دیگر از کشور خارج گردیده‌اند. بر بنیاد معلومات ثبت‌شده، از میان افرادی که وارد کشور شده‌اند، ۷ هزار و ۹۷۵ تن از طریق بندرهای زمینی و ۱۲۱ تن از طریق راه هوایی وارد افغانستان شده‌اند. از این میان، ۱ هزار و ۳۱۵ تن برای دیدار از اماکن تاریخی و باستانی و ۶ هزار و ۷۸۱ تن دیگر برای کار یا تحصیل به افغانستان آمده‌اند. طبق این ارقام، بیشترین اتباع خارجی از طریق بندر نیمروز (۵ هزار و ۴۶ تن) وارد کشور شده‌اند. پس از آن، ۸۰۵ تن از طریق میدان هوایی و بنادر هرات، ۵۲۴ تن از طریق بندر تورخم، ۳۵۰ تن از طریق بندر حیرتان و میدان هوایی بلخ و ۳۲۶ تن از طریق بندر آقینه فاریاب وارد افغانستان گردیده‌اند. هرچند اداره ملی احصائیه و معلومات مشخص نکرده است که این سیاحان بیشتر به کدام ولایات سفر کرده‌اند، اما ولایاتی چون بامیان، غزنی، بلخ، هرات و نورستان به دلیل داشتن آثار و اماکن تاریخی، باستانی و مناظر طبیعی، همه‌ساله از مقاصد محبوب سیاحان خارجی به شمار می‌روند. ورود و خروج سیاحان خارجی به افغانستان هر سال نسبت به سال پیش افزایش می‌یابد. به‌گونه‌ای نمونه، بر اساس معلومات همین اداره، در سال ۱۴۰۳ خورشیدی، رفتوآمد حدود ۳۸ هزار تبعه خارجی ثبت شده بود. در آن سال، ۱۸ هزار و ۸۴۶ تن سفر کرده بودند که از میان آن‌ها ۱۸ هزار و ۳۹۲ تن از طریق زمین و ۴۵۴ تن از راه هوا وارد افغانستان شده بودند. طبق همین معلومات همچنین در سال ۱۴۰۳، ۲ هزار و ۷۲۱ تبعه خارجی برای بازدید از اماکن تاریخی و باستانی و سایرین برای کار، ترانزیت یا اهداف دیگر وارد کشور گردیده بودند.
صنعت سیاحت؛ فرصت‌ها و فواید آن
افغانستان با داشتن مناطق باستانی و آثار تاریخی فراوان، فرصت‌های بسیار خوبی برای جذب سیاحان دارد. منار جام، مساجد، قصرها و زیارتگاه‌هایی که در دوره‌های مختلف تاریخی در ولایات مختلف ساخته شده‌اند و همچنین آثار فرهنگی، از جمله جاذبه‌هایی هستند که برای محققان و باستان‌شناسان کشورهای مختلف اهمیت خاص دارند. بسیاری از آنان برای انجام تحقیقات تاریخی و باستان‌شناسی به این مناطق سفر می‌کنند. علاوه بر آثار تاریخی و باستانی، زیبایی‌های طبیعی افغانستان نیز بسیار دیدنی و دل‌انگیز است، اما در گذشته به دلیل اشغال، فرصت مناسبی برای حضور سیاحان خارجی در این مناطق فراهم نبود. اکنون با تأمین امنیت سراسری در کشور، اتباع کشورهای مختلف جهان برای دیدن مناظر طبیعی و زیبایی‌های سرزمین، به ولایاتی چون نورستان، بامیان، پکتیا، بدخشان، تخار، غور، هرات، هلمند و بسیاری ولایات دیگر سفر می‌کنند. جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی افغانستان زمینه خوبی برای رشد صنعت سیاحت فراهم کرده است. سیاحت می‌تواند منبع مهمی از عواید اسعار برای کشور باشد، فرصت‌های شغلی فراوانی برای مردم محلی ایجاد کند و باعث رشد هوتل‌ها، رستورانت‌ها، فروشگاه‌های صنایع دستی و تحایف و سایر فعالیت‌های اقتصادی گردد. امارت اسلامی برای تسهیل سفر سیاحان، اقداماتی انجام داده است؛ از جمله بهبود سیستم ترانسپورت، تسهیل در صدور ویزه و ارتقای خدمات اقامتی که نسبت به گذشته بهتر شده‌اند. هم‌اکنون در سراسر کشور امنیت سراسری برقرار است و سیاحان می‌توانند بدون هیچ‌گونه نگرانی امنیتی، به هر نقطه‌ای از افغانستان که بخواهند سفر کنند. البته برخی تبلیغات و شایعات نادرست ممکن است اعتماد سیاحان خارجی را کاهش دهد، اما با ایجاد محیط امن‌تر، راه‌های بهتر، خدمات مطلوب‌تر و تسهیلات بیشتر، می‌توان صنعت سیاحت را بیش از پیش گسترش داد و آن را به یک منبع مهم و اساسی برای رشد اقتصادی کشور تبدیل کرد. ایجاد هوتل‌های معیاری، سرک‌ها و وسایط نقلیه مناسب، رستورانت‌ها و راهنمایان مسلط به زبان‌های خارجی، تسهیل در پروسه صدور ویزه، انتشار و ثبت اطلاعات دقیق درباره مناطق مختلف افغانستان، و فراهم‌سازی سایر خدمات و امکانات، می‌تواند موج جدیدی از سیاحان را به کشور جذب کند. علاوه بر این، حفاظت از آثار تاریخی، تأمین امنیت مناطق گردشگری، همکاری با نهادهای بین‌المللی برای رفتوآمد امن سیاحان، تقویت زیربنا‌ها، ساخت و بازسازی جاده‌ها، هوتل‌ها و میدان های هوایی، بهبود سیستم ترانسپورت، ایجاد ویب‌سایت‌های اطلاعاتی به زبان‌های خارجی، تبلیغات و بازاریابی بین‌المللی، معرفی زیبایی‌های افغانستان در رسانه‌های جهانی، دعوت از سیاحان مشهور، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی، حفاظت از میراث فرهنگی، آگاهی‌دهی به مردم محلی، استفاده از منابع محلی و حفظ محیط زیست از جمله اقداماتی است که در صورت عملی شدن، می‌تواند صنعت سیاحت افغانستان را به‌صورت چشم‌گیری توسعه دهد.
نتیجه گیری
اگرچه شمار سیاحان خارجی در افغانستان هنوز هم در مقایسه با کشورهای دیگر منطقه قابل مقایسه نیست، اما ارقام سال‌های اخیر نشانه‌ای از یک تغییر مثبت است. تأمین امنیت سراسری در کشور بیش از هر زمان دیگری زمینه‌ی مساعدی برای رشد صنعت سیاحت فراهم کرده است. اگر در بخش ایجاد زیربنا‌ها و فراهم‌سازی تسهیلات پیشرفت صورت گیرد و تبلیغات بین‌المللی به‌خوبی تنظیم شود، سیاحت می‌تواند به یکی از منابع مهم اقتصاد افغانستان تبدیل گردد و زمینه کار و عاید را برای مردم فراهم سازد. با این حال، این پیشرفت زمانی بیشتر می‌شود که توجه لازم به حفظ و بازسازی آثار باستانی، تقویت زیربنا‌ها و سایر اقدامات حمایتی صورت گیرد. سیاحت در بسیاری از کشورهای جهان منبع مهم عواید است. امارت اسلامی در این بخش اقدامات زیادی انجام داده است، اما اگر در این زمینه گام‌های بیشتری نیز برداشته شود و سکتور خصوصی به سرمایه‌گذاری در این عرصه تشویق گردد، این بخش می‌تواند به یک منبع مهم عایداتی برای کشور تبدیل گردد.