سخنرانی محترم ملاعبدالغنی برادر آخند معاون اقتصادی ریاست الوزراء در نشست مشترک با معاون نخست وزیر ازبیکستان:
الحمدلله و کفی و سلام علی عباده الذین اصطفی، اما بعد!
فاعوذ بالله من الشیطان الرجیم،
بسم الله الرحمن الرحیم
به معاون محترم صدراعظم جمهوری ازبیکستان ، اعضای محترم کابینه، مسئولان و تمامی حاضرین!
السلام علیکم و رحمة الله و برکاته!
از خداوند متعال برای همۀ شما سلامتی و عافیت آرزو می‌کنم!
جای بسا خوشی است که امروز در مرکز کشور دوست ازبیکستان جمع شده‌ایم. قبل از همه، بهترین آرزوها و تمنیات خود را به شما تقدیم می‌کنم و از شما سپاس‌گزارم که زمینه‌ی برای بحث در مورد برخی موضوعات مشترک و مهم میان افغانستان و ازبیکستان را فراهم کرده‌اید.
این کاملاً واضح است که ازبیکستان یکی از کشورهایی در مرز با افغانستان است که دارای مشترکات دینی، تاریخی، فرهنگی و قومی نزدیک با افغانستان است؛ این مشترکات بنیادین در طول تاریخ تأثیر بسیار مثبتی بر روابط تجارتی افغانستان و ازبیکستان داشته و فرصت‌های تجارتی و سرمایه‌گذاری میان دو کشور را افزایش داده است.
از زمان حاکمیت امارت اسلامی افغانستان، روابط تجارتی میان دو کشور به طور روزافزون در حال گسترش و تقویت است؛ امارت اسلامی افغانستان به روابط متقابل خوب دو کشور با دید مثبت می‌نگرد و در آینده نیز آماده همکاری‌های متقابل و روابط در زمینه‌های تجارت و سرمایه‌گذاری با ازبیکستان است.
به طور مختصر به برخی از موضوعات مهم بین ازبیکستان و افغانستان اشاره می‌کنم تا زمینه‌ی برای بحث‌های تخنیکی و تصمیم‌گیری‌ها فراهم شود.
نخست: موضوعات مرتبط با سکتور بانکی:
۱ - در زمینه‌ی طی مراحل انتقالات بانکی بین افغانستان و ازبیکستان میخواهیم که این مراحل سریع‌تر انجام گیرد تا سهولتهای تجارتی افزایش یافته و از هرگونه تأخیر یا موانع جلوگیری شود.
۲ - اگر به درخواست بانک‌های افغانستان از طریق بانک‌های ازبیکستان به کشورهای دیگر انتقالات مربوط انجام شود، این امر باعث توسعه‌ی سکتور بانکی ما و روابط متقابل بانکی خواهد شد.
۳ - برای تقویت روابط متقابل بانکی افغانستان و ازبیکستان ، لازم است که بانک مرکزی ازبیکستان تسهیلاتی مربوط را فراهم کند تا برخی از محدودیت‌ها در این زمینه از میان برداشته شود و روابط بین تمامی بانک‌های دو کشور تقویت گردد.
۴ - بهتر است که در روابط تجارتی میان افغانستان و ازبیکستان از واحدهای پول ملی هر دو کشور استفاده شود.
۵ - اگر متخصصین بانکی از جمهوری ازبیکستان در زمینه‌ی تقویت ظرفیت بانکداری افغانستان همکاری کنند، برای بهبود و توسعه‌ی سکتوربانکی ما بهترخواهد بود.
دوم: به برخی از مشکلات در زمینه‌ی اتصال سیستم‌های گمرکی در مرز با ازبیکستان و بازار مشترک برای اموال دو کشور اشاره می‌کنم:
۱ - اینکه فعالیت‌های گمرکی در مرز با ازبیکستان به صورت ۲۴ ساعته انجام میشود و تلاش‌ها برای اتصال سیستم‌ها نیز ادامه دارد، بهتر است که اقدامات برای وصل این سیستم‌ها بیشتر سرعت یافته و در این زمینه توجه خاص شما را میخواهیم.
۲ - تاجران افغان در انتقال کالاها برای بازار مشترک میان افغانستان و ازبیکستان با مشکلاتی مواجه هستند. ما در این زمینه خواستار حل این مشکلات استم، تا روابط تجارتی مشترک میان دو کشور بیشتر تقویت شوند.
۳ - همچنین، تفاهم‌نامه مربوط به مالیات مضاعف از طریق کانال رسمی به شما فرستاده شده است، امیدواریم که برای ایجاد تسهیلات برای تاجران این تفاهم‌نامه به زودی نهایی شود.
سوم: به برخی از مشکلات مربوط به صدور مجوزها و ویزه برای تاجران افغان و چک و کنترول کالاهای صادراتی از افغانستان در مرز نیز اشاره می‌کنم:
۱ - تاجران افغان در تجارت با جمهوری ازبیکستان با مشکلاتی در دریافت مجوزها مواجه هستند و هر تاجری قادر به دریافت این مجوز و صادرات اموال خود به آسانی نیست. بهتر است که این مجوز حذف شود، زیرا چنین مشکلات تأثیر منفی بر تجارت بین دو کشور دارد. این در حالی است که برای صادرات اموال از برخی کشورهای دیگر، چنین مجوزهایی وجود ندارد.
۲ - به منظور تقویت روابط تجارتی بین ازبیکستان و افغانستان، لازم است که پروسه صدور ویزه برای تاجران افغان تسریع گردد تا مشکلات آنان در این زمینه حل گردیده و این امر باعث تشویق بیشتر تاجران افغان به تجارت با ازبیکستان شود.
۳ - کنترل و بررسی ازبیکستان بر اموال صادراتی افغانستان، افزایش یافته است و قفل های تمامی اموال ترانزیتی شکستانده میشود ما میخواهیم در این زمینه تسهیلات فراهم گردیده و یا راه‌های مناسب‌تری برای تسهیل این پروسه جستجو گردد.
چهارم: عملی کردن توافقنامه‌های مربوط به هایدروکاربون‌ها و معادن با ازبیکستان:
۱ - دو توافقنامه در زمینه هایدروکاربون‌ها و معادن با ازبیکستان به امضاء رسیده، اما هنوز کار عملی آن آغاز نشده است. خواست ما اینست که مطابق توافقنامه ها بایدکار آن اغاز گردد.
پنجم: در مورد آغاز کار عملی لین برق ۵۰۰ کیلو ولت ازبیکستان و تولید برق به یک پیشنهاد اشاره میکنیم:
۱ – تمامی اسناد مربوط به پروژه لین برق ۵۰۰ کیلوولت با ازبیکستان تکمیل و به اشتراک گذاشته شده است؛ ما میخواهیم که کار عملی این پروژه هر چه زودتر آغاز شود.
۲ - به عنوان یک پیشنهاد می‌خواهم بگویم که در افغانستان مقدار قابل توجهی زغال سنگ وجود دارد. اگر کشور ازبیکستان برای سرمایه‌گذاری در زمینه تولید برق از زغال سنگ آماده باشد، ما آماده‌ایم تا امکانات لازم را برای این امر فراهم کنیم.
ششم: به فرصت‌های موجود برای سرمایه‌گذاری خارجی در پروژه‌های زیربنایی مانند راه‌آهن، مراکز لوژستیکی و سایر پروژه‌های مشابه توجه شما را جلب میکنیم:
۱ - پروژه راه‌آهن افغان- ترانس که آسیای مرکزی را به آسیای جنوبی متصل می‌کند، یکی از پروژه‌های مهم به شمار می‌آید. ما میخواهیم که مراحل این پروژه به‌سرعت و طبق برنامه پیش برود.
۲ - اگر کشور ازبیکستان آماده باشد که در پروژه‌های زیربنایی مانند راه‌آهن مزارشریف – شبرغان، مرکز لوژیستیکی نایب‌آباد و سایر پروژه‌ها از طریق مشارکت عمومی و خصوصی سرمایه‌گذاری کند، امارت اسلامی افغانستان در این زمینه به همکاری کامل آماده است.
۳ - همچنین از کشور دوست ازبیکستان میخواهیم که در پروژه تونل دوم سالنگ که آسیای مرکزی را به آسیای جنوبی وصل ساخته و نقش اساسی در ترانزیت دارد، سرمایه‌گذاری کند. امارت اسلامی برایش خوش‌آمدید می‌گوید و در این زمینه آماده همکاری است. همچنین از کشور ازبیکستان دعوت میکنیم تا در پروژه ساخت راه‌آهن مزارشریف ـ هرات سرمایه‌گذاری کند، تا از این طریق ازبیکستان بتواند تجارت دوطرفه خود را با ایران و چین گسترش دهد و این امر نقش مهم در ثبات و پیشرفت منطقه ایفامیکند.
۴ - ما از ازبیکستان میخواهیم که در هزینه‌های انتقال کالاها( تعرفه‌های انتقالی) از طریق راه‌آهن به چین - قزاقستان - ازبیکستان - افغانستان و بالعکس، کاهش قابل توجهی ایجاد کند. به این ترتیب، از یک سو قیمت تمام شده کالاها کاهش می‌یابد و از سوی دیگر، تجارت مشترک نیز افزایش و تقویت خواهد شد.
۵ – همچنین، امارت اسلامی افغانستان فرصت‌های سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در زمینه ساخت کارخانه‌های نساجی، تولید سیمنت، تصفیه تیل، استخراج و پروسس معادن نمک، حکومتداری الکترونیکی و سایر بخش‌ها را فراهم کرده است. اینکه ازبیکستان در عرصه های ذکر شده تجربه و تمایل به سرمایه‌گذاری دارد، ما خواستار سرمایه‌گذاری آن هستیم و برایش خوش آمدید می‌گویم . شریک کردن تخنیک های عصری زراعتی، مدیریت منظم آب و ارائه مشاوره برای توسعه زراعت نیز نقش مؤثری در تربیه دهاقین افغان و به طور کلی در میکانیزه کردن زراعت ایفا خواهد کرد.
در پایان یک‌بار دیگر یادآوری می‌کنم که در جهت حل موارد ذکر شده، اطمینان بدهید تا حد امکان راه‌های مناسب برای حل مشکلات موجود پیدا شوند.
با احترام