مروری بر ارزش اقتصادی کانال شاهی لغمان
مروری بر ارزش اقتصادی کانال شاهی لغمان
نویسنده: نجیب الله مایار
مقدمه
آب مهمترین و حیاتی ترین ماده در زندگی انسان است که تمامی فعالیت های زندگی به آن بستگی دارد. اگر چه بیشتر زمین پوشیده از آب است، اما مقدار بسیار کمی از آن برای استفاده انسان مناسب است. آب که در عصر حاضر به نام «کالای ستراتیژیک» یاد میشود به حیث یک ماده با ارزش مطرح است و در محاسبه‌های ستراتیژیک کشور ها جای حساس دارد. اگرچه ۹۷ فیصد روی زمین را آب پوشانده، اما ۹۴ فیصد این آب شور و تنها ۴ در صد آن قابل استفاده انسانهاست. استفاده غیر معقول آب و خشکسالی های پیهم در پایداری محیط زیست نیز مشکلات را به میان آورده، در آن مناطق جهان که اقلیم خشک و نیمه خشک دارد مشکل کمبود آب روز به روز در حال افزایش است که با مصرف روز افزون از آن سطح آب زیر زمینی پایین آمده و عامل بروز تضادها میگرددکارشناسان عرصه آب، پیش بینی میکنند که در آینده تشنج و درگیری های ملی، منطقوی و جهانی بر سر آب افرایش خواهد یافت و اینکه همه انسانها به آب شیرین نیاز دارد، دور از تصور نیست که بگوییم جنگ جهانی آینده برسر آب خواهد بود. اینکه آب در تمامی فعالیت های انسان نقش حیاتی دارد ازین خاطر هیچ کشور آماده نیست بر سر ذخایر آبی خود سازش کند، شکی نیست که در صورت تجاوز دیگران از آب های خود دفاع هم میکنند. با توجه به این ارزش آب دولت ها کوشش دارند آب های خود را مدیریت کرده و در داخل قلمرو خود برای مصرف و ذخیره آن پلان های اساسی در نظر بگیرد. امارت اسلامی افغانستان هم در ادامه برنامه های مدیریت آب کار های ساخت چند بند مهم و بزرگ را آغاز کرده و میخواهد کار های باقی مانده آن پروژه ه را نیز تکمیل نماید که نیمه تمام مانده بودند. کانال شاهی لغمان یکی از همین پروژه هاست که کار عملی آن به تاریخ ۲۴ م ماه سنبله سال ۱۴۰۳ خورشیدی آغاز شد.
کانال شاهی لغمان
کانال شاهی لغمان در ولسوالی الینگار این ولایت موقعیت دارد که، کار عملی آن از سوی مسوولان وزارت آب و انرژی و شماری از مسوولین دیگر امارتی آغاز شد. کانال شاهی لغمان بر اساس فیصله‌ی کمیسیون اقتصادی ساخته میشود که به تاریخ ۲۹ ام ماه سنبله سال ۱۴۰۲ خورشیدی تدویر یافته بود.
در این جلسه فیصله شده بود که وزارت های آب و انرژی و زراعت، مالداری و آبیاری به صورت مشترک مطالعه تخنیکی این کانال را انجام داده و به این کمیسیون گزارش خود را ارایه نماید.
پس از تکمیل شدن بررسی تخنیکی کمیسیون اقتصادی فیصله کرد تا این پروژه شامل بودجه انکشافی سال ۱۴۰۳ شامل گردد. بر اساس فیصله کمیسیون اقتصادی کار های عملی این کانال به تاریخ ۲۴م سنبله سال جاری از سوی وزارت آب و انرژ به طور رسمی آغاز شد، این کانال که ۷۰ کیلومتر طول دارد کار ساخت آن در دو فاز پلان شده است.
کانال شاهی و تأثیر آن بر رشد اقتصادی
کانال شاهی که یک پروژه مهم مدیریت آب در شرق به حساب می آید، ظرفیت آبیاری ۲۰ هزار هکتار زمین را در این ولایت دارد. فاز اول این پروژه ۳۰ کیلومتر طول دارد که در چهار بخش «لات» تکمیل میگردد و ۵ هزار هکتار زمین را ابیاری میکند.
بخش نخست این پروژه ۶،۶ کیلومتر طول دارد که ساخت کار آن با دو شرکت خصوصی داخلی قرار داد شده و در جریان این پروژه به شماری زیادی از مردم زمینه کار فراهم می شود.
مسوولان وزارت آب و انرژی در مراسم افتتاح این کانال تاکید کردند که کار این کانال تکمیل میشود، اما اکنون کار فاز اول آن به هزینه‌ی هشت میلیون دالر از بودجه امارت اسلامی ساخته میشود. به گفته مسوولان با تکمیل کار این کانال سیستم آبیاری اصلاح شده و حتی میتواند تا ۱۰۰ هزار هکتار زمین را آبیاری کند.
لغمان از جمله‌ی آن ولایت های به حساب می آید که نه تنها نیازمندی های خود و ولایت های همجوار خود را در بخش ترکاری و سبزی مرفوع ساخته، بلکه بخش بیشتر سبزی مورد نیاز کابل را نیز آماده می‌سازد.
امارت اسلامی با در نظر داشت اقلیم لغمان میخواهد با مدیریت آب در آن ولایت برای کشاورزان سهولت های لازم فراهم سازد، تا در چهار فصل سال نیاز های هموطنان را برآورده سازد.
آب و هوای مناسب لغمان باعث شده، تا دهقانان این ولایت به کاشتن شماری زیاد از فراورده های زراعتی روی آورده که در کنار به دست آوردن فایده مناسب به شماری زیاد از افراد دیگر زمینه کار فراهم کرده است.
دریا های الینگار و الیشنگ بزرگترین دریاهای این ولایت به شمار میرود که در ولسوالی قرغه‌یی این ولایت با دریای کابل یکجا می‌شوند. بند درونته که برق مورد نیاز ولایت ننگرهار را آماده می‌سازد در ولسوالی قرغه‌يی موقعیت دارد.
در ولایت لغمان علاوه بر شالی (برنج)، لوبیا، سبزی و میوه های گوناگون به ویژه خانواده ستروس (مالته، نارنج، کینو و لیمو)، سیب، زردالو، چهارمغز و میوه های دیگر وجود دارد.
همچنان در مناطق کوهستانی آن درخت های جلغوزه، ارچه، ناجو، بلوط، چنار و دیگر وجود دارد که در سال های اخیر به اثر قطع کردن بی رویه و دلایل دیگر زیان دیده است.
طبق ارقام ارايه شده قبلی ریاست زراعت و مالداری این ولایت در این ولایت بر سر ۱۳ هزار هکتار زمین کشت شالی صورت میگیرد که به نسبت تمامی بوته های دیگر زراعتی به آب فراوان ضرورت دارد.
کانال شاهی در بخش انکشاف زراعتی در ولایت لغمان یک پروژه مهم است که با تکمیل آن سیستم آبیاری در این ولایت بهتر شده و از ضایع شدن آب بیشتر جلوگیری خواهد شد، همچنان دسترسی به آب افزایش یافته و سطح آب زیر زمینی این ولایت نیز افزایش میابد. طبق معلومات وزارت آب و انرژی اکنون امکانات پنج بند بزرگ آماده شده که در آینده نزدیک کار عملی آن آغاز خواهد شد.
نتیجه گیری
امارت اسلامی با مدیریت آب میخواهد در تمامی آن ولایت های که آب فراوان دارد بند های آب گردان و کانال هال بسازد، کانال شاهی هم یکی از همینگونه پروژه هاست که به خواست باشنده‌گان این ولایت پلان شده است. با تکمیل شدن کانال شاهی هزار ها هکتار زمین بکر در ولسوالی الینگار و مناطق همجوار دیگر قابل کشت خواهد شد.
با بدست آمدن این امر وضعیت زندگی دهقانان در این ولایت بهبود یافته و برای شماری زیاد از افراد دیگر زمینه کار فراهم خواهد شد. پیش از این آب دریای لغمان به این سطح استفاده نشده بود.