مروری بر پیشینه و پیشرفت ها در سکتور صنعت

نویسنده: عبدالله ایمل

مقدمه

صنعت نقش مهمی در پیشرفت اقتصادی دارد. از یک سو فرصت های کاری را افزایش می دهد و از سوی دیگر جایگزین اموال وارداتی می شود و سطح واردات را به کشور کاهش می دهد. با آمدن امارت اسلامی در کنار سایر بخش ها توجه ویژه‌ای به سکتور صنعت مبذول ګردیده است. امارت اسلامی امنیت سرمایه گذاری و تشبثات خصوصی در کشور را تشویق، حمایت و تضمین کرده است. افغانستان در حال حاضر در محصولات زراعتی، ادویه، مواد غذایی، صنایع دستی و بسیاری از زمینه های دیگر تولیدات دارند.  

زمینه سرمایه ګذاری در سکتور صنعت افغانستان مساعد شده و سرمایه گذاران داخلی و خارجی می توانند در این زمینه ها عملا سرمایه گذاری نمایند که عبارتند از: صنایع کیمیاوی، مواد ساختمانی، ساخت ماشین آلات و صنایع فلزات، صنایع داروسازی، صنعت چاپ، نجاری و کاغذ سازی، صنایع سبک، صنایع غذایی و سایر صنایع دیګر.

پیشینه صنعت در افغانستان

افغانستان در چهار راه تمدن ها قرار دارد، در برخی مناطق مانند کاپیسا، بگرام، بامیان، مس عینک و جاهای دیگر، در نتیجۀ بررسی ها و کاوش های انجام شده چنین صنایع دستی به دست آمده است که نشان دهنده تاریخ قدیمی و کهن صنایع در افغانستان را نشان میدهد. صنایع دستی در افغانستان شامل معماری، نقاشی، خوشنویسی، خیاطی، کُلالی، نجاری، فلزکاری، نساجی، بوت دوزی، داروسازی، قالین و ګیلم بافی و غیره می باشد.

در دوره امیر شیرعلی خان افغانستان در زمینه صنعت پیشرفت هایی داشت، در این زمینه فابریکه اسلحه سازی ایجاد شد که علاوه بر ساخت تفنگ، توپ نیز می ساخت. علاوه بر این، اولین چاپخانه کشور نیز در کابل ایجاد شد که تعدادی از کتاب و روزنامه معروف شمس النهار در آن چاپ می شد.

در زمان امیر عبدالرحمن خان و امیر حبیب الله خان تعدادی از فابریکات دیگر نیز برای ساخت سلاح، ضرب سکه، برق و منسوجات ایجاد شد. امیر عبدالرحمن خان ماشین خانۀ به نام علم گنج اعمار نمود که بدون وسایل نظامی صد دستګاه  بزرگ و کوچک کار چاپ، صابون و شمع سازی را به پیش می برد.

در دوره امیر حبیب الله خان صنعت ماشینی افزایش یافت، فابریکه های چرم و بوت دوزی فعال شد و فابریکه برق جبل السراج نیز به کار آغاز نمود. همچنان اولین موتر، اولین تلگراف، اولین تلیفون و سایر وسایل عصری وارد کشور شد.

با آمدن نظام کمونیستی، تجاوز شوروی علیه افغانستان و اشغال کشور از سوی امریکا، سکتور صنعت نیز در کنار سایر سکتورها متحمل خسارات زیادی شد. با استقرار مجدد امارت اسلامی، در کشور یکبار دیگر در پیشرفت صنعت تلاش صورت ګرفت، ولی با وجود همه این تلاش ها تا هنوز فابریکه های قدیمی به طور کامل فعال نه شده و تولید این صنایع به اندازه نیست که جایگزین اشیایی مورد نیاز در واردات شود.

مروری بر تلاش های انجام شده در سکتور صنعت

صنعت ستون فقرات توسعه اقتصادی در یک جامعه است، هر کشوری که بخواهد از نظر اقتصادی به خودکفایی برسد نیاز به سرمایه گذاری داخلی و خارجی در سکتور صنعت دارد. امارت اسلامی افغانستان با درک اهمیت این موضوع، فرصت هایی را برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی در بخش صنعت نیز فراهم کرده است که طی دو نیم سال گذشته ده ها فابریکه در زمینه های مختلف ساخته و شروع به تولید نموده اند.

در حال حاضر در ۲۴ سکتور تجارتی کشور به ۸۰ کشور جهان صادرات به طور عادی ادامه دارد. این صادرات از ۱۳ ولایت کشور انجام می شود و دفاتر ویژه ای برای تسهیل امور نیز افتتاح شده است. به اساس فرمان عالیقدر امیرالمؤمنین شیخ صاحب حفظه الله تعالی، به شمول کابل در شش ولایت کشور مطابق با معیارهای بین المللی زون های پروسس صادراتی ایجاد می شود که برای هر زون ۱۰۰ جریب زمین در نظر گرفته شده و خوشبختانه واگذاری و مالکیت زمین به پایان رسیده است که ان شاءلله در آینده نزدیک برای معیاری سازی صادرات کشور آماده بهره برداری می شود.

همچنان امارت اسلامی افغانستان تلاش می کند تا برای اموال صادراتی خود در کشورهای منطقه و جهان بازارهای بالقوه و بدیل پیدا نماید که در زمینه از کشور ها درخواست تعرفه های ترجیحی شده و پیشرفت هایی نیز در این بخش صورت ګرفته است. گفتنی است، امارت اسلامی به منظور معیاری نمودن گمرکات و داشتن صادرات ارزنده و مطمئن در حال مذاکره با شرکت های معتبر بین المللی است که این اقدام همچنان تاثیر مثبت و قابل توجهی بر کیفیت و کمیت صادرات ما خواهد داشت. خوشبختانه روابط اقتصادی، تجارتی و سیاسی امارت اسلامی با کشورهای منطقه و جهان روز بروز رونق یافته که نه تنها در توسعه تجارت کشور تأثیر مثبت داشته بلکه وابستگی صادراتی ما به کشورهای خاص کاهش یافته و تولیدات افغانی به مارکیت های بدیل فرستاده می شود.

مشکلات در سکتور صنعت

مشکل اصلی در بخش صنعت کمبود برق و افزایش قیمت هاست.  امارات اسلامی برای رفع مشکل کمبود برق تلاش می کند تا سطح تولید برق داخلی را افزایش دهد که هم اکنون کارهای عملی تولید ده ها میگاوات برق خورشیدی ادامه دارد و در آینده نزدیک ۱۰۰ میگاوات برق گازی نیز تولید خواهد شد.

همچنان تحریم های بین المللی بر سکتور بانکی موضوع دیگری است که صنعت کاران را با مشکلات زیادی مواجه ساخته است. کمبود مواد اولیه داخلی یکی دیگر از مشکلاتی است که مانع توسعه صنعت داخلی شده است. شایان ذکر است که امارت اسلامی با همکاری سکتور خصوصی برای حل مشکلات مذکور و سایر مشکلات تلاش کرده است تا به موقع به مشکلات موجود رسیدگی نماید.

نتیجه ګیری

صنعت نقش مهمی در پیشرفت اقتصادی دارد. از یک سو فرصت های کاری را افزایش می دهد و از سوی دیگر جایگزین اموال وارداتی می شود و سطح واردات را به کشور کاهش می دهد. به همین دلیل است که امارت اسلامی این سکتور را در اولویت های کاری خود قرار داده است. امارت اسلامی پلان دارد که سرمایه گذاری خصوصی و تشبثات خصوصی در کشور را تشویق، حمایت و تضمین نمایند تا سرمایه گذاری خصوصی و صنایع خصوصی در کشور افزایش یابد و سطح تولیدات صنایع بلند شود،  در نتیجۀ این تلاش ها طی دو نیم سال گذشته ده ها فابریکه در زمینه های مختلف ساخته و شروع به تولید نموده است.